Het Wilde Oosten

‘Leg mij eens uit wat het businessmodel is van soccer? Behalve pintjes verkopen dan?” De man naast mij was een Amerikaan, een belangrijke Amerikaan die in ons land woonde, de naam doet er niet toe. Hij was een sportfanaat en zo was ons contact ook gegroeid.

Eerst ging het over American football en de sukkels van de Washington Redskins (inmiddels na gedoe over culturele toe-eigening als Commanders herdoopt) die zelden of nooit wat wonnen. Vervolgens over de NBA, waar ik meer van afwist dan hij. In honkbal en (ijs)hockey waren we behalve wat household names allebei leek.

Zijn zoon was “very much into your football”, wat hem fascineerde want behalve heen en weer hollen gebeurde volgens hem waarlijk niks in die sport. Zodoende inviteerde ik hem voor een wedstrijd van Gent. Hij kwam alleen, op een man na die in zijn auto bleef zitten. Zijn security detail wist niks van zijn uitje. Alleen die ene man. Dat deed hij wel meer. Hij was al eens in Ghent geweest – nothing like Baghdad, relax – dus kon hij zich deze frivoliteit permitteren.

In de rust, toen ik hem de promenade toonde, kwam die vraag over het businessmodel van voetbal. Ik antwoordde: “Pintjes verkopen inderdaad, beetje ticketing maar niet te veel want de stadions zitten vaker niet dan wel vol, klein beetje sponsoring en een heel klein beetje televisierechten. De rekeningen worden aangezuiverd met het surplus verwezenlijkt op de import-export van spelers.”

Hij lachte: “Human trafficking, mensenhandel dus. Dat hebben wij in de VS al lang achter ons. Er komt een dag dat jullie dat ook zullen verbieden.”

Aan dat gesprek moest ik denken bij het nieuws dat een Amerikaanse investeringsmaatschappij zich had ingekocht in KV Kortrijk. De Kaminski Group zou 15 miljoen euro hebben betaald, exclusief bonussen aan de vorige eigenaar van KVK, de Maleisiër Vincent Tan, die uitgekeken was op Kortrijk en omgekeerd.

Vijftien miljoen voor – excuus – KV fucking Kortrijk, wie haalt dat in godsnaam in zijn stomme kop? Alleen een Amerikaan blijkbaar en hij ziet het helemaal zitten. Zegt hij. Ik citeer uit de concurrentie: “We willen fans trots maken. Het is onze taak om het succes te bevorderen zodat de stad kan blijven bloeien.”

Cut the crap. Waar het Maciek Kaminski om te doen is, dat zal wel snel duidelijk worden, maar de fans en de stad zijn niet zijn eerste bekommernis, laat dat duidelijk zijn. Kaminski wil een voetbalnetwerk van clubs uitbouwen. Zo zou hij al hebben onderhandeld met Panetolikos uit Griekenland en ‘aan tafel hebben gezeten’ met Everton en Atlético Madrid, wat dat ook te betekenen heeft.

Zes Belgische clubs zijn eigendom van of hebben investeerders met Amerikaanse roots. Toeval of niet, het zijn niet bepaald de voetbalbastions van dit land, Standard misschien uitgezonderd. En uiteraard Club Brugge, maar daar gaat het over een echte minderheidsinvesteerder.

Beveren, RWDM, KV Oostende en KV Kortrijk zijn liftploegen, eeuwig op de wip tussen A en B. Wat komen ze hier dan zoeken, die Amerikanen? Winst maken met een voetbalclub is vanaf de tweede garnituur uiterst onzeker en hangt af van toeval, of van de verkoop van spelers. Kortrijk en al die andere Amerikaans-Belgische clubs zijn tiende garnituur. Ze zijn kansloos in het bredere verhaal van de economische mondialisering van het (Europese) voetbal, zelfs kruimels zijn hun niet gegund.

De sensatie van het onzekere, de volledig vrije markt van het voetbal, je kan niks anders verzinnen waarom Amerikanen ineens in Belgisch voetbal willen investeren. In de VS is alles streng gereglementeerd: inkomsten en talent worden op haast oud- communistische wijze verdeeld, salarissen en uitgaven worden beperkt. In Europa is niks gereglementeerd: het is hier het Wilde Westen maar dan in het oosten. Het is zelfs een beetje negentiende-eeuws zoals spelers als handelswaar aan de man worden gebracht.

In Europa wordt ook niks herverdeeld: de winnaar krijgt misschien niet alles, maar toch heel veel. En als er nu iets is wat Amerikanen bijzonder waarderen. In de Amerikaanse sport is de rijkste niet automatisch de beste, zelfs niet bijna de beste. Getuige de New York Knicks in de NBA: de grootste omzet (waarvan ze een deel afstaan) maar al vijftig jaar geen kampioen. In de Europese sport is het van money talks, bullshit walks; de rijkste is meestal de beste.

Maar dan nog, waarom België godbetert en niet pakweg Nederland? Dat heeft dan weer te maken met de bijzonder gunstige (para)fiscale voordelen en de afwezigheid van welke drempel ook om niet-EU-spelers te implementeren. In het Wilde Oosten is het Belgische voetbal Deadwood: geen regels.