Rivalen

‘Nog één keer, maar dan in de zon en op hardere ondergrond, minder technisch, sneller, meer pure power en uithouding en vooral een hogere trapfrequentie, meer wegwielrennen dan mountainbiken. Misschien dat het dan wel lukt om hem te volgen. En zo niet, wel ja, er is dat hogere doel.”

Was dat de mindset van Wout van Aert? De voorbije maanden was hij dag na dag, week na week, zij het in modder, gras of zand, naar huis gereden door de jongen/man/rivaal die hem nu al meer dan twaalf jaar vaker klopt dan omgekeerd. De eerste keer was in oktober 2011 in Bosduin, een wijk van Kalmthout. Ook toen moest de pas zeventien geworden Lillenaar de duimen leggen voor de vier maanden jongere Nederlander uit Kapellen.

In het wielerwalhalla moet je cross niet groter maken dan wat het is, een uurtje circus, maar daar zal Van Aert geen boodschap aan hebben gehad. Winter na winter heeft hij zijn prestaties en overwinningen in het veldrijden als basis en referentie gebruikt voor een voorseizoen in de Vlaamse klassiekers.

Dat hinken op twee gedachten heeft hem geen windeieren gelegd. De E3 twee keer, de Omloop, Gent-Wevelgem, de Amstel Gold Race, de Strade Bianche en niet te vergeten Milaan-Sanremo, dat is een voorjaarspalmares van de allerbesten.

En toch. Eeuwige rivaal Mathieu van der Poel won de Omloop nog nooit, maar wel de Brabantse Pijl. In de B-wedstrijden zijn ze elkaars gelijke, maar in het grote werk is hij Van Aert ontstegen. Neem nu die ene statistiek die de ogen uitsteekt: één monument tegenover vier voor Van der Poel, waarvan drie in Van Aerts droomkoersen, dat ligt zwaar op de maag.

De analyse van die verliesmomenten was snel gemaakt. Met het team was niks mis, het was kopman Van Aert die in de beslissende fase met de toppers voorin telkens moest afhaken. Daarom veranderde het geweer van schouder in deze winter van 2023-’24. Het werd een winter van een voltijdse wegrenner: extensieve duurtrainingen, geregeld op, net boven of net onder de drempel, afgewisseld met intensieve blokjes die steeds langer worden.

De prestaties van Van Aert in het veld deze winter verdienen deze context om ze te kunnen plaatsen. De vraag is of Van Aert dat ook zo ziet, of hij diep vanbinnen de cross niet blijft zien als de finale plaatsbeschrijving van zijn body, de referentie voor wat moet komen. Een minuut of meer aan de koersbroek krijgen van je rivaal, het lukt net iets minder makkelijk om dat een plaats te geven als je met de modderspatten in je gezicht een microfoon onder je neus krijgt geduwd die je vraagt om uit te leggen waarom je het niet erg vindt dat je zoek wordt gereden. En na het Nederlands mag dat nog eens in het Engels.

Als je vervolgens een dag later het ongeluk hebt om een van de twee sportkranten op de verkeerde pagina open te slaan, staat daar dat je een pakje slaag hebt gekregen. Dat kan niet anders dan zijn binnengekomen bij de nijdigaard/binnenvetter die onder de schil van de minzame familieman Van Aert huist.

Gisteren in Benidorm won Van Aert, maar of hij daar nu blijer en vooral wijzer van is geworden? Blijer wel, maar niks wijzer. Zo overtuigend was die overwinning niet. Van der Poel verloor door dubbele pech, maar imponeerde als nooit tevoren. Hij is in de vorm van zijn leven, zoveel is duidelijk. Om die stap te zetten was een denkomslag nodig, het besef dat het de hoogste tijd werd om er alles aan te doen om het allerbeste uit dat begenadigde lichaam te halen.

De stomme val op de Spelen van Tokio in de zomer van 2021 wordt vaak als trigger aangehaald, maar het was vooral in 2022 dat het besef groeide. Wie hem zijn gedeeltelijke verhuis naar Spanje heeft aangepraat, verdient alle credits. Wonen en trainen in en vooral rond Moreira heeft de kwaliteit en de kwantiteit van zijn trainingen de hoogte ingejaagd. De smalle basis van het supertalent werd een brede fond.

Gedaan met de nonchalance, het ego van de winnaar nam de overhand. Dat ego werd vorig jaar ruimschoots gevoed met mooie triomfen in superklassiekers en die ene fenomenale raid op het wereldkampioenschap in Glasgow.

De hamvraag is nu of Van der Poel en zijn entourage alles onder controle hebben, weten waar hij staat, wat er nog bij kan? Als er nog iets bij kan, en dit zijn nieuwe basisniveau is, o wee de tegenstand in alle wedstrijden voor de komende vier maanden. Alleen, Van der Poel zou Van der Poel niet zijn als er niet nog ergens een kinkje in de kabel zal komen. Gisteren was daar het perfecte voorbeeld van.

Pijn IS fijn

De voorbije mediaweek werd beheerst door lange tenen en angsthazenjournalistiek, soms een combinatie van de twee.

Zoals: de vrouwen en de gelijkegenderclubs die over (ex?-)sportjournalist Tom Coninx struikelden toen die zei dat hij zich in Italië als man niet te veel moet aantrekken van huiselijke taken en andere testosteron-onderdrukkende besognes. Dat alles uitgesproken met een sardonisch lachje, hem kennende. O jee, het kot was te klein.

Zoals ook: de ontelbare waarschuwingen afkomstig van de angsthaasjes van de radio en de tv over de drie centimeter of iets meer sneeuw die ons Vlaamse land naar de Noordkaap zou beamen. Het dient gezegd, ongeveer alle media deden mee, één site had het zelfs over een sneeuwbom. Deze krant had een omfloerste omschrijving voor het fenomeen angsthazerij: risicoaversie.

Terwijl de boodschap eigenlijk heel simpel is: schijt u in uw broek omdat u a. niet kunt rijden, b. geen winterbanden heeft, c. geen 4×4 heeft, of a, b en c samen, blijf thuis en loop of rijd de rest van de maatschappij niet in de weg.

Zoals nog: de ongewilde spin-off van het pas gestarte realityprogramma Kamp Waes, seizoen twee. Seizoen één solliciteerde nog naar de verbastering Kamp Dwaas, omdat de meeste deelnemers compleet onvoorbereid en dus ongeschikt waren om hun lijf, leden en geest aan brutale spelletjes van de elitetroep van het Belgische leger te onderwerpen.

Bij de deelnemers aan seizoen twee zitten op het eerste gezicht maar een tweetal loco’s, u mag ze zelf zoeken. Youssef Challouki lijkt ook op het tweede gezicht daar niet bij te horen, al had hij in zijn voorbereiding wel meer aandacht kunnen besteden aan kaartlezen.

Voor hen die uit de lucht vallen, Challouki is een sporter. Een kickbokser, meer in het bijzonder, en een goeie. Het wordt nu al uitkijken naar de milling, het militaire spelletje waarbij twee mensen elkaar zo vaak en zo hard mogelijk proberen te raken gedurende één minuut. Op voorwaarde dat hij daar geraakt, want Youssef – nu komt het – is geblesseerd aan Kamp Waes begonnen, dus toch een beetje Kamp Dwaas in zijn geval. Hij heeft een verrekte gewrichtsband in de knie.

In aflevering één moesten de deelnemers de Bergham Run afwerken: acht kilometer en onder de vijftig minuten binnenkomen. Lopen aan geen tien per uur is normaal een eitje, maar niet met een rugzak van twintig kilogram. Op twee na finishten ze allemaal binnen tijd.

Onderweg kreeg Youssef last. Of het nu die gewrichtsband was of wat anders, hij had pijn. De camera was bij hem en capteerde dat beklijvende moment. Eerst zei hij “het begint pijn te doen” en daarna met een ook al sardonisch lachje “pijn is fijn met een p”.

In Nederland heb ik destijds de spreuk pijn is fijn/ bloed is goed/ jeuk is leuk/zweet is wreed weleens gehoord van een zwemmer die tot het gaatje ging en daar wat mooie medailles aan overhield. Een andere grapte dan weer: jeuk is leuk/pijn is fijn/spastisch is fantastisch. Die won beduidend minder.

Pijn is fijn met een p, daar ging het dus over maandag en nog een beetje dinsdag. De VRT NWS-site ging erop door in de rubriek Technologie en Wetenschap en ook in de avondactua op Radio 1 was het een item.

De teneur was: pijn is fijn met een p, klopt dat? Domme vraag. Natuurlijk klopt dat niet. Niemand heeft graag pijn. Alle pijn is vervelend. Maar soms is pijn nodig, soms ook niet. Soms moet je pijn verbijten om je lichaam te pushen. Soms push je het lichaam beter niet en moet je pijn als een ernstig signaal zien. Einde discussie.

Er werd een professor bijgehaald van een pijncentrum. Hij stoorde zich aan het als fijn bestempelen van pijn want dat was nu eens euh… niet fijn voor mensen met chronische pijn. Waarna hij besloot met: “Ik zou het waarderen als mensen iets voorzichtiger zijn met zulke uitspraken.”

Man, man, man. Zegt niemand op zo’n redactie: “Gasten, overdrijven we niet een beetje?” Niemand die vragen stelt bij het voorlezen van de zoveelste Huppeldepup-zegt-in-onze-app-reactie? Niemand die weet dat ‘pijn is fijn met een p’ maar een boutade is, niks meer waard dan ‘koriander is fijn’ (terwijl er zijn die van koriander moeten kotsen)?

Pijn ís fijn. Of kan fijn zijn. Niet overal, niet altijd, niet voor iedereen, maar als je in sport iets wilt bereiken, of als je je lichaam een beetje wilt wapenen, zul je je toch af en toe moeten inspannen en daarbij door een pijngrens(je) moeten. Dat is wat Youssef bedoelde. Wie daar geen zin in heeft, hoeft zich niet geschoffeerd te voelen. Risicoavers thuisblijven, mond houden en niet reageren in de VRT-app is de boodschap.

Europese Kampioenschappen

Ooit, in een niet zo heel ver verleden, viel in de eerste weken van de januarimaand weinig te beleven op sportief vlak. Van Belgische triomfen was al helemaal geen sprake, of het moest het BK modderrijden/ploeteren zijn. Dat had en heeft nog steeds het niet te versmaden voordeel dat alleen maar Belgen kunnen winnen. Altijd feest zonder die ‘Ollanders’, zoals gisteren in Meulebeke.

Zaterdag opende de VRT zijn journaal met de gouden en bronzen medaille van de Belgische kunstschaatsters Loena Hendrickx en Nina Pinzarrone op het EK. Het laatavondjournaal werd dan weer opgehangen aan de stunt van baanwielrenster Lotte Kopecky, die in twee opeenvolgende nummers Europees goud won en de twee bronzen medailles van broer en zus Desmet in het shorttrack.

Is er sprake van een trendbreuk? Zijn wij een topsportland geworden?

Het antwoord is meerlagig. Eerst deze heel positieve vaststelling: de Belgische topsport is erop vooruitgegaan, vooral met dank aan de Vlaamse topsport. De resultaten zijn deze eeuw onmiskenbaar beter dan de vorige en ze komen vooral op het conto van vrouwen. Dat laatste is dan weer te verklaren door de grotere progressiemarge in de vrouwensport, het gevolg van een historische achterstand en het mindere aanbod aan atleten.

Het is wat het is: België gaat erop vooruit. Hoewel, er blijft nog steeds de lichtjes ongemakkelijke vaststelling dat de zes medailles van Atlanta in 1996 minstens evenveel waard waren als de zeven van Tokio in 2021. Hoezo? Welnu, in die 25 jaar zijn een kwart meer olympische medailles te winnen.

Omdat de resultaten beter zijn, wil men nog wel eens het bredere plaatje uit het oog verliezen en van elke prijs een wereldwonder maken. Neem nu het EK baanwielrennen en het EK kunstschaatsen. Die worden elk jaar georganiseerd. Jaarlijkse EK’s worden op de internationale waardenschaal lager ingeschat dan tweejaarlijkse Europese kampioenschappen (atletiek, zwemmen) of vierjaarlijkse (voetbal). EK’s zijn de norm niet meer.

En er is nog iets waardoor je het best een slag om de arm houdt. Een EK in een olympisch jaar is doorgaans niet al te sterk bezet en de toppers die er wel zijn, pieken niet voor de volle honderd procent. Dat doet niets af aan de prestatie van Lotte Kopecky zaterdagavond. Die reed daar in haar wereldkampioenentrui in twee opeenvolgende wedstrijden het hele veld choco.

Niet om de pretbederver uit te hangen, maar er is nog een dingetje. België is zesde geëindigd op dat EK en won zes medailles. Nederland pakte er ook zes. Alleen de bronzen van Fabio Van den Bossche in het omnium en de zilveren medaille in de ploegkoers zijn behaald op olympische nummers. De Nederlandse medailles komen op één na allemaal uit olympische nummers. In het jaar van de Spelen kan dat een klein teken aan de wand zijn omdat sportlanden die zichzelf serieus nemen juist zwaar inzetten op olympische nummers.

Over naar die twee medailles van het kunstschaatsen. Het journaal ermee openen, ach, als in deze tijden van wereldellende (Gaza, Jemen, Oekraïne) het dorp België iets heeft om blij van te worden, waarom ook niet?

Het was wel verheugend dat de VRT-reporter die de weg naar Litouwen had gevonden ook de vraag stelde die moest gesteld worden: wat Loena, als de Russinnen hier wel waren geweest? Nog verheugender was het antwoord van Loena Hendrickx: “Dan stond ik niet op het podium, maar toch ga ik van deze gouden medaille heel hard genieten.” Goudeerlijke taal.

Hoe dat dan zit met het WK van maart in Japan, in Saitama, dezelfde hal waar de Belgian Cats hun olympische medaillekansen vergooiden? Hendrickx is al een keer tweede en derde van de wereld geweest (ook zonder Russinnen) maar is ook daar realistisch: “Goud? Alleen als de Japanse Sakamato valt en ik perfect schaats.”

Ondanks al die medailles blijft België een topsportwoestijn waar men de prioriteiten niet altijd op een rijtje heeft. Wat hebben Bart Swings en collega-langebaanschaatsers, de shorttrackers en de kunstschaatsters gemeen? Dat ze ofwel helemaal niet (Swings), of met veel moeite (alle anderen) in eigen land terechtkunnen om hun beroep uit te oefenen waar ze zo goed in zijn.

Zou er ergens een ander land zijn dat zo goed en vaak scoort in om het even welke sport zonder aangepaste topsportinfrastructuur? De baanwielrenners hebben hun tweede wielerbaan gekregen waar ze zo om smeekten. Terecht. In Zolder is vast nog plaats voor een topsportijshal. Die zal een cent kosten en ze zal niets opbrengen, maar dat geldt ook voor alle wielerbanen en alle vijftigmeterzwembaden.

Teflon Dave

‘United is een club gebouwd op de fundamenten gelegd door Sir Matt (Busby), Sir Bobby (Charlton) and Sir Alex (Ferguson) en er is meer nodig dan een titel van ridder, een zak geld en besmeurd sportsucces om tussen die voetbalgiganten te staan.”

Dat was de teneur eerder deze week in The Times naar aanleiding van hét internationale voetbalnieuwsfeit van deze winter: de verkoop door de Glazer-familie van een kwart van de aandelen en de uitbesteding van het sportieve beleid van Manchester United aan Jim Ratcliffe van Ineos. Het citaat sloeg maar ten dele (de zak geld) op Ratcliffe en Ineos. In essentie ging het hele opiniestuk over de bijdrage die Sir David Brailsford, sports director van Ineos, zou kunnen leveren aan de heropstanding van Manchester United.

Meteen twee bemerkingen. Over welke heropstanding hebben ze het? Sportief kan daar wat bij, dat klopt. Zakelijk ook, maar minder. Als het sportief wat beter zal gaan, volgt dat één op één. Dit seizoen zaten ze al in de Champions League, maar werden in een allesbehalve onoverkomelijke poule met Bayern, Kopenhagen en Galatasaray laatste.

De Engelse pers sprak van een schande, want ze haalden niet eens het vangnet van de Europa League, maar dat is commerciële onzin. Het grote geld van Champions League was binnen, in de terugronde kunnen ze zich concentreren om van die achtste plaats een vierde of vijfde te maken.

Het lopende boekjaar zal door die Champions League wellicht weer winst opleveren na een klein verlies voor 2022-’23. Man United speelde tien jaar geleden voor het laatst kampioen, maar moet met een omzet van 753 miljoen euro nauwelijks onderdoen voor de buur Manchester City, dat in de voorbije tien jaar zes keer kampioen werd.

Ook een bemerking: de lof voor Sir Alex is kortzichtig. Die liet de negentienjarige Paul Pogba in 2012 voor 1,8 miljoen euro (gratis dus) vertrekken naar Juventus zonder een terugkoopsom af te spreken. Vier jaar later wilden ze Pogba bij United terug, ook op aanraden van raadgever Ferguson: die transfer kostte hen 105 miljoen.

Pogba bakte er niet veel van. Hij vertrok in juli 2022. Naar Juventus. Gratis. In een minder krankzinnige economische omgeving zou zo’n verkoop/aankoopbeleid een heel management de kop kosten, maar Ferguson wordt nog elke wedstrijd toegejuicht in het Theatre of Dreams.

Met andere woorden, ze kunnen bij Manchester United wel wat gezond sportverstand gebruiken. De vraag is evenwel of Brailsford de juiste persoon op de juiste plaats is. De Engelse tabloids zijn ronduit negatief, de broadsheets erg kritisch. En alle Engelse pundits vinden dat zij dat veel beter zouden kunnen.

Dat een club sportief wordt aangestuurd door een minderheidsaandeelhouder zonder veel verstand van ‘the game’ is volgens aloude Engelse voetbalwijsheden sheer and utter nonsense. Dat die minderheidsaandeelhouder in de handen ligt van een man die zijn sportieve sporen heeft verdiend in het door het voetbalpubliek zo gehate posh cycling is godslastering.

Het dossier Man United is om al die redenen uitermate boeiend om te volgen. Nu komt het erop aan de juiste baasjes in het veld te krijgen en die te laten luisteren naar de juiste ploegbaas.

Als dat lukt, is de recordkampioen die de voorbije jaren vooral de subtop bespeelde een paar seizoenen verwijderd van een nieuwe titel in de Premier League, zoveel is zeker. Of Brailsford met zijn kennis van sportfysiologie en zijn MBA (master of business administration) maar nul ervaring in de handel in voetballende mensen dit proces in goede banen kan leiden, dat is de inzet van deze machtswissel.

Bij OGC Nice, een andere voetbalclub in het Ineos-imperium naast Lausanne Sports, mislukte Brailsford alvast. Ter vergoelijking: bij Manchester staat hij ongeveer boven aan de voedselketen, Nice stond niet eens halfweg.

Man United lijkt alvast meer op Team Sky, later Ineos Grenadiers. Acht kilometer is het, over de A635, van het National Training Centre, waar hij de eerste Britse wielersuccessen uittekende, naar Old Trafford.

Brailsford hield een titel van Knight Bachelor over aan de 6 Tour-overwinningen, 8 gouden olympische medailles en 59 wereldtitels, die werden behaald in zijn periode als performance director van Team Sky en British Cycling. Zijn bijnaam Teflon Dave was dan weer het gevolg van een nooit helemaal opgehelderd dopingschandaal waarbij hij handig de dans ontsprong. Nog een geluk dat die Pogba daar al weg was toen hij (bij Juventus) werd betrapt op doping. Het ging om testosteron, hetzelfde middel dat destijds bij Team Sky onder zijn bewind door de teamdokter werd aangekocht.

Caster Semenya

Ze lagen netjes klaar, opgelijst met de kerstvakantie in het vooruitzicht. In print: Le Fric van Alex Duff over de familie Amaury, eigenaars van L’Équipe en de Tour de France. Expected Goals van Rory Smith over de datarevolutie in het voetbal. En nog een stel boeken, zoals het hier niet ter zake doende Thermomix-kookboek voor de TM6 en Winnen met aandelen van Roland Van der Elst.

Dan op de e-reader: Unfit and Improper Persons van Kieran Maguire, over rare typen in het (vooral Engelse) voetbal. Binary, biologie over de genderproblematiek, van Zachary Elliott. Power Players over voetbal in propaganda, oorlog en revolutie van Ronny Blaschke. Ten slotte Caster Semenyas The Race to Be Myself, verschenen eind 2023.

Alleen dat laatste is verslonden en staat nu vol digitale aantekeningen. Het is niet goed geschreven, of het moet slecht vertaald zijn, dat kan ook, maar het personage en de problematiek die ze nu al haast vijftien jaar veroorzaakt blijven hoogst interessant. En dus ook het boek.

Voor selectieve lezers van wie de haren rechtkomen als het over geslacht en gender gaat, deze disclaimer als geruststelling: Caster Semenya is biologisch gezien misschien geen vrouw die alle hokjes van het vrouw-zijn kan aankruisen (dat zegt ze zelf) maar ze is geboren als een vrouw, identificeert zich nu al dertig jaar als een vrouw en zal altijd een vrouw blijven.

Na lezing van de argumenten en in tegenstelling tot wat op 4 mei 2019 in deze column verscheen (dat heet voortschrijdend inzicht): de sportinstanties zijn hun boekje te buiten gegaan toen ze Semenya verboden met haar natuurlijke hormoonhuishouding aan topsport te doen. Dat is ook zowat de samenvatting van de uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vorig jaar in juli.

Semenya zegt van zichzelf dat ze de beste 800 meterloopster in de geschiedenis van de atletiek is. Dat is, net als enkele andere stellingen in haar boek, voor discussie vatbaar. Ze heeft drie wereldtitels op haar conto en twee gouden medailles op de Olympische Spelen. Anderzijds is ze pas de vierde performer aller tijden op die afstand en zit ze nog een seconde boven het (dopingverdachte) wereldrecord van Jarmila Kratochvilova dat nu al veertig jaar op de tabellen staat.

Wat is dan het probleem? Welnu, Semenya loopt als een man en ziet er eerder uit als de standaardman (zegt ze zelf, dus geen shaming).

Semenya is een vrouw met DSD 46, XY om precies te zijn. Haar geslachtsontwikkeling is op een gegeven ogenblik van het standaardpad afgeweken, waardoor ze is geboren met een vagina maar niet met een baarmoeder of eierstokken en wel met testes die nooit zijn afgedaald. Gevolg: ze produceert meer testosteron dan de gemiddelde vrouw, maar nog steeds minder dan de gemiddelde man (of trans vrouw, om en passant een steen in een andere kikkerpoel te gooien).

Om een lang verhaal kort te schetsen: ze is sinds haar doorbraak op de internationale scène in 2009 meermaals vernederd door medici die om de haverklap in opdracht van World Athletics (toen nog IAAF) en van de Zuid-Afrikaanse atletiekbond haar geslachtskenmerken de visu moesten testen. En al die tijd bleef deze mevrouw presteren, bleef ze zelfs waardig.

Behalve dan misschien die ene keer, zo blijkt nu uit haar boek, toen ze (haar woorden) met een dildo op haar toestapten, wellicht voor een echografie. Ze dreigde het dokterskabinet te verbouwen, dokter en personeel incluis. Weg dildo. Ze heeft ook een tijdlang haar hormoonproductie moeten onderdrukken, langer dan gezond, waardoor ze depressief werd.

Haar levensverhaal is nogal activistisch opgeschreven en dat maakt het net iets minder verteerbaar, maar haar ergernis valt dan weer perfect te begrijpen. In essentie heeft ze overschot van gelijk als ze aanklaagt dat ze schandalig onheus is behandeld. En met haar nog andere vrouwen, van wie er een aantal op aanraden van de artsen hun inwendige testikels hebben laten weghalen, waarna ze voor geen meter meer presteerden.

Semenya beweert ook dat World Athletics racistisch is met de testosterondrempel omdat DSD 46, XY vaker voorkomt bij Afrikaanse (zwarte) vrouwen dan bij witte/blanke. Hierin geeft de wetenschap haar dan weer gelijk, maar even verder slaat ze de bal mis als ze beweert dat testosteron geen factor is in het verschil tussen man en vrouw. Dat is het wel, maar de vraag is of je kunt bepalen als sportbond op basis van hormonale waarden waar het vrouw-zijn eindigt en waar het man-zijn begint. Neen dus.

Bernard Tapie

De serie riep herinneringen op. Het was 1988 en de baas had een uitnodiging gekregen voor een persconferentie bij Donnay, de fabrikant van tennisrackets. Dat merk deed het niet goed, slecht zelfs, na het afhaken van zijn ster Björn Borg, maar er diende zich een nieuw elan aan. Er was een Franse investeerder gevonden die ook al in de koers actief was.

Bernard Tapie zou eind dat jaar afhaken als eigenaar van de wielerploeg La Vie Claire, maar dat wisten we toen nog niet. De naam Tapie stond voor flamboyant, maar ook voor succes, vooral na zijn twee Tour-overwinningen met Bernard Hinault en Greg LeMond. Die laatste overwinning in 1986 had hij trouwens zelf geregisseerd. Toen Hinault dreigde zijn eerdere belofte te breken dat LeMond als betere van de twee de Tour mocht winnen, greep Tapie in. Marketing, zou hij later uitleggen, gevraagd naar zijn beweegredenen om de Franse Tour niet aan de Franse chouchou te laten. “Greg was een jonge Amerikaan die voor mij deuren kon openen.”

Dat alles behoorde tot de parate kennis van een sportjournalist in die dagen en Tapie die naar Couvin kwam, dat was het sein voor allen daarheen. Zelfs voor de Walen ligt Couvin in een uithoek van België, maar het loonde de moeite want Tapie zou tegelijk een wereldster aan zijn nieuw verworven speeltje toevoegen. Andre Agassi tekende daar een contract met Donnay en Tapie, en daar mochten wij bij zijn. Meer zelfs, we kregen allemaal een racket en ik kreeg als extraatje de denim short waarmee Agassi toen speelde.

Dat ging zo. Tapie sprak met alle journalisten. Je kon het geen interview noemen, hij ratelde aan één stuk door, keek ons één voor één aan en liet ons geloven dat hij er was voor ons. Ik stelde een vraag en hij antwoordde niet eens. Ik stelde een tweede vraag en weer geen antwoord, wel een monsterende blik en een wedervraag: “Dis, mon pote, t’es joueur de tennis, toi?” Ik schrok en zei: “Non, je joue au volley.” Tapie, tegen zijn assistenten: “Donne-lui le short d’Andre, qu’il se taise.” Hij lachte.

Echt gebeurd, en zo werd ik eigenaar van de iconische Nike-short in afgebleekte jeansstof. Een jaar later droeg ik die op Roland Garros. Als journalist. Eén keer en nooit meer, een hele dag werd ik achternagezeten door handtekeningenjagers.

Van Donnay en tennis en Agassi is nergens sprake in de zevendelige serie Tapie. Evenmin van La Vie Claire en Hinault en Lemond. Uiteraard wel van Olympique de Marseille, waarmee hij verschillende keren Frans kampioen werd en in 1993 zelfs de eerste editie van de Champions League won.

L’affaire VA-OM, de omkoping van Valenciennes door Marseille, dat met de Champions League-finale in het achterhoofd zonder veel energie te verspelen Frans kampioen wilde worden, hoeveel pagina’s hebben we daar niet mee moeten vullen? Evenals over de rol van Tapie, zijn sportdirecteur Jean-Pierre Bernès, maar ook over zijn trainer Raymond Goethals, die dat trucje (een tegenstander omkopen om niet voluit te gaan) al eens had toegepast in het seizoen 1981-’82 toen Standard tegen Waterschei moest en enkele dagen later een Europese bekerfinale had. Goethals zit in de serie, uitstekend gespeeld door de Belgische acteur Philippe Résimont, maar zijn rol in dat onzalige verhaal blijft onderbelicht.

De laatste aflevering is de beste. Hoe de procureur Tapie klemrijdt, hoe Tapie beseft dat hij is klemgereden, dat hem een straf boven het hoofd hangt, hoe hij naar de gevangenis moet en daar wordt toegejuicht. Sterke televisie zonder meer.

Hij kreeg twee jaar, waarvan één voorwaardelijk. Uiteindelijk is hij na geen zes maanden te hebben gezeten in juni 1996 vrijgekomen met een enkelband. In 2009 zou de procureur verklaren dat die gevangenisstraf te zwaar was voor het omkopen van voetballers. “Was hij Tapie niet, dan had hij nooit moeten zitten. Ze hebben hem gepakt om andere redenen.”

De serie Tapie is een aanrader. De hoofdrolspeler Laurent Lafitte ís Tapie. Hij laat de kijker achter met gemengde gevoelens. Soms is Tapie een held, dan weer een ordinaire oplichter, om weer een held te worden. Aan het eind voel je medelijden met de megalomaan. De eindsequens is geniaal. Gemonteerd op echte beelden van Tapie, waardoor je ziet dat de serie dicht bij de waarheid is gebleven, zingt Michel Polnareff ‘Love Me, Please Love Me’. Die suggestie – alles wat Tapie deed, goed en fout, deed hij omdat hij geliefd wilde zijn – kan weleens kloppen. Tapie stierf in 2021 op 78-jarige leeftijd.