Klassenjustitie

Simona Halep, voormalig nummer één in het vrouwentennis, mag met onmiddellijke ingang weer tennissen. In september 2023 kreeg ze te horen dat ze vanwege een positieve dopingtest in totaal vier jaar aan de kant zou moeten staan.

In haar urine was roxadustat gevonden, een product dat het lichaam aanzet om meer erythropoïetine en meer rode bloedlichaampjes te produceren en zo de zuurstofhuishouding te verbeteren. Hoogst verdacht, op zijn minst.

Bovendien waren een maand na de positieve plas op de US Open ook nog eens afwijkende hemoglobinewaarden vastgesteld. De International Tennis Integrity Agency (ITIA) vroeg een pittige straf van zes jaar, twee voor roxadustat en vier voor haar afwijkende biologische paspoort. Het werd vier jaar, deze week herleid tot negen maanden.

Van in het begin schreeuwde Halep dat ze niks had gedaan. Zo zijn er wel meer. Denk in dat verband aan de veldrijder Toon Aerts en wielrenster Shari Bossuyt. Toon Aerts stond twee jaar aan de kant vanwege een vervuiling via een supplement of voedsel. Shari Bossuyt kreeg in januari van dit jaar dezelfde straf voor dezelfde positieve plas afgenomen in dezelfde streek en zal tot het voorjaar van 2025 niet mogen koersen.

In beide gevallen gaf de controlerende instantie toe dat de positieve plas meer dan waarschijnlijk te wijten was aan vervuiling, maar omdat de renners jammer genoeg niet konden bewijzen hoe het product in hun lichaam was gekomen, moesten ze toch twee jaar aan de kant. Slik.

Halep kon dat wel bewijzen. Blijkbaar zou in haar geval het supplement Keto MCT verantwoordelijk zijn geweest voor het niet-intentionele gebruik, hoewel niet helemaal duidelijk is of ze daadwerkelijk een besmet supplement heeft kunnen voorleggen. En de afwijkende bloedwaarden, ach ja, daarvan zei haar advocaat dat het maar een flauwe redenering was die geen steek hield.

Nochtans staat die wetenschap op redelijk stevige fundamenten, maar een neusoperatie twee weken eerder en de intentie om na de US Open drie maanden rust te nemen, was voldoende om intentionele doping op dat moment als volstrekt onlogisch te kwalificeren. Nochtans gold het argument ‘onlogisch tijdstip voor doping’, ook voor Aerts en Bossuyt, maar dat werd niet in ogenschouw genomen.

Het verschil tussen Halep enerzijds en Aerts/Bossuyt anderzijds is terug te voeren op één aspect: twee verschillende sporten, twee verschillende werelden. Als afgeleide de financiële slagkracht van de atleten, en als gevolg daarvan dan weer de mogelijkheid om internationale (lees: Amerikaanse) topadvocaten te nemen en de middelen om naar het Arbitragetribunaal voor de Sport (TAS) te stappen.

Klassenjustitie dus? Jazeker. Halep nam Howard Jacobs onder de arm, een Amerikaan die de showcases van onder meer Marion Jones (2006, bloeddoping) en Maria Sharapova (2016, meldonium) heeft gepleit, maar daar telkens van een kale reis thuiskwam, want beide sterren werden veroordeeld. Jones moest zelfs naar de gevangenis.

Niet Jacobs heeft het verschil gemaakt, wel Haleps bankrekening waardoor Jacobs de straf van de ITIA kon gaan aanvechten bij het Arbitragetribunaal voor de Sport. Dat is het punt waarop Aerts en Bossuyt zijn afgehaakt, begrijpelijk aangezien het al snel 50.000 euro kost om een zaak in Lausanne te gaan bepleiten.

De les na de Halep-case is dus om ondanks alles toch maar naar dat TAS te stappen. Het TAS wordt bemand door drie rechters (één van elke partij en een neutrale) die ook in gewone rechtbanken pleiten en het bijgevolg erg lastig vinden om omgekeerde bewijslast (onschuld bewijzen) en de strikte aansprakelijkheid toe te passen.

Omdat de meeste atleten een rechtsgang naar het TAS nooit kunnen betalen, wordt het dringend tijd dat een atletenvakbond zich met dit onrecht gaat bemoeien. Het kan niet dat je bankrekening beslist over gestraft worden of vrijuitgaan. Nergens zijn de loonverschillen zo groot als in het wielrennen en nergens zijn de atleten zo monddood.

Misschien moeten we overwegen om in België een verplichte belangenorganisatie van professionele atleten op te richten die lidgeld int, solidair volgens inkomsten. Een soort Sporta 2.0 dat ook kan gaan onderhandelen over een rechtsbijstandsverzekering die de trip naar het TAS in Lausanne dekt.

En wat met de werkgever van Shari Bossuyt? Oké, we zijn Rusland niet, maar moet die Vlaamse overheid niet actiever haar werkneemster bijstaan, al was het maar om haar eigen investeringen te vrijwaren? Door haar schorsing zo maar te aanvaarden, ziet België zich een zo goed als zekere olympische medaille door de neus geboord.