Staatlozen

Het is niet anders, we moeten het nog eens over de Russen hebben, en of die al of niet, en hoe dan wel en waar, iets mogen te maken hebben met de Olympische Spelen. Naar mij wordt niet geluisterd, maar ik zeg het toch: van mij mogen alle Russen thuisblijven.

Waarom moeten we het weer over de Russen hebben, hier en nu? Omdat morgen het Internationaal Olympisch Comité (IOC) zich in de executive board zal buigen over de kwestie of en hoe de neutrale Russische en Wit-Russische atleten mogen deelnemen aan de openingsceremonie.

Dit is nu de stand van zaken. Russen en Wit-Russen mogen deelnemen aan de Olympische Spelen als neutrale atleten. Geen nationaal volkslied, niet de Russische kleuren uitdragen en niet in team optreden. Officieel heet dat statuut independent olympic athlete (IOP) en het is voorbehouden voor de staatlozen en voor wie woont in een land waarvan het nationale olympisch comité is geschorst.

Dat laatste is het geval voor het ROC, het Russische olympisch comité. Niet elke Rus kan IOP’er zijn. Neen, ze mogen niks te maken hebben met het leger, ook nooit de oorlog tegen Oekraïne openlijk hebben gesteund en geen actief deel uitmaken van de sportieve achterban van Vladimir Poetin.

Dat laatste is lastig, want sportfanaat Poetin trekt elke Rus of Russin die een sportief prijsje heeft behaald meteen tegen zijn gilet. Russische teams zijn sowieso niet toegelaten. In de realiteit van vandaag bestaat Rusland niet voor de olympische beweging. Het ROC is nog eens apart geschorst nadat het in de bezette gebieden in Oekraïne Russische olympische structuren heeft opgezet of die van Oekraïne heeft ingepalmd.

Het IOC had dat graag anders gezien en had maar al te graag de truc van Tokio uitgehaald. In 2021 was er nog geen sprake van een inval in Oekraïne (hoewel de Krim al sinds 2014 was bezet) maar waren de Russen gestraft omwille van dopingvergrijpen. De Russische atleten konden ook dan niet deelnemen onder de vlag van de Russische Federatie maar wel als Russian olympic committee athletes.

Dat werd toen als windowdressing aangezien, maar het hakte er wel aardig in. Dat bij de twintig gouden plakken van Russen evenveel keer het eerste pianoconcerto van Tsjaikovski werd gespeeld in plaats van het (met excuses maar het is niet anders) mooiste volkslied ooit was een nederlaag. Nu, in het thuisland dubden ze Tsjaikovski en speelden er vrolijk het volkslied overheen. Wellicht wordt het in Parijs niet eens Tsjaikovski maar de olympische hymne. Op voorwaarde dat er Russen zijn en op voorwaarde dat ze goud winnen.

In de aanloop naar het executief van morgen zijn wat schoten voor de boeg gelost. Het Internationaal Paralympisch Comité, dat zich altijd wil afzetten van het Internationaal Olympisch Comité, heeft al gezegd dat het geen Russen en Wit-Russen in zijn openingsceremonie duldt. Maar de Paralympische Spelen met hun groot lawaai boksen hier duidelijk boven hun gewicht. Het draait om de echte Olympische Spelen en daarvan heeft de Parijse burgemeester Anne Hidalgo recent nog gezegd dat ze liever helemaal geen Russen ziet in haar stad.

Een genereus gebaar kwam dan weer vanuit Moskou, waar werd gesteld dat een boycot van de Olympische Spelen geen seconde bij hen is opgekomen. “Wij blijven bereid om onze goede wil te tonen.” Waar werd aan toegevoegd dat het voor hun atleten geen makkelijke tweespalt is om te kiezen tussen je land of je sport verloochenen.

De verwachtingen zijn dat maar heel weinig Russen uiteindelijk in Parijs zullen aantreden, waardoor de Russische Federatie kan concluderen dat de atleten zelf hebben gekozen voor hun land. Bericht aan de moedige Russische zielen die het er toch op wagen om naar Parijs te gaan: best niet te snel naar Moedertje Rusland terugkeren.

Voorlopig worden de Russen en Wit-Russen die er wel zullen zijn niet uitgesloten van de openingsceremonie, zei Pierre-Olivier Beckers, het Belgische IOC-lid dat Parijs coördineert. Maar zoals naar ondergetekende niet wordt geluisterd in dit geopolitieke schouwspel rijst hier de vraag of Beckers daar uiteindelijk iets aan te zeggen heeft.

O ja, voor hen die het interesseert: van Israël boycotten of uitsluiten is geen sprake. Niet met een Duitse voorzitter en al helemaal niet met de historische schuld die de olympische beweging zichzelf heeft aangepraat na de Palestijnse aanslag van München 1972 op de Israëlische atleten. Wel integendeel: die aanslag wordt in Parijs herdacht op 26 juli, net voor de openingsceremonie. Handig voor tegenbetogers, die zo weten waar ze moeten zijn.