Monsterverbond

Dinsdag krijgt Saudi-Arabië de wereldbeker voetbal van 2034. ‘Krijgen’ mag u heel letterlijk opvatten. Zoals in: gegeven, in een geschenkverpakking, en dat na een staaltje van nooit geziene bestuurlijke handigheid.

Het begon met een primeur. De FIFA had al eerder besloten om in 2030 de wereldbeker toe te wijzen aan Spanje, Marokko en Portugal, maar voegde daaraan toe dat het in de prilste fase van het toernooi zelf een aantal wedstrijden in Zuid-Amerika zou organiseren.

Officieel omdat honderd jaar eerder het eerste WK op dat continent was georganiseerd. De echte reden werd duidelijk toen kort daarna de oekaze kwam dat als gevolg van het WK 2030 op die drie continenten, en het WK 2026 in Noord-Amerika, alleen de twee resterende continenten mochten bieden op het WK van 2034. Bleven over: Oceanië en Azië.

De tweede move dan. In de herfst van 2023 kregen kandidaat-landen plots te horen dat ze amper 25 dagen hadden om een dossier in te dienen. In Riyadh trokken ze ogenblikkelijk een lade open en toverden daaruit een dossier voor vijftien stadions (elf nieuw te bouwen) in vijf steden in Saudi-Arabië.

In Oceanië, waar Australië en Nieuw-Zeeland gesprekken waren begonnen, voelden ze zich langs links en rechts gepakt in snelheid. FIFA-voorzitter Gianni Infantino had de wereldbeker vanaf 2030 uitgebreid naar 48 deelnemende landen, wat extra stadions noodzaakte. Die konden Australië en Nieuw-Zeeland niet op 25 dagen verzinnen en ze trokken zich terug. Bleef over: Saudi-Arabië.

De geopolitiek van het wereldvoetbal is een kluwen van vreemde beslissingen en corruptie, en als gevolg daarvan dieptepunten, maar aanstaande dinsdag komt de FIFA toch wel heel dicht bij de bodem. Als ze daar al niet zit, want wie dacht dat we met de toewijzing van de wereldbekers van 2018 en 2022 aan Rusland en Qatar het toppunt van opportunisme hadden gezien; het geschenk van het wereldvoetbal aan Saudi-Arabië trekt het nog wat meer op flessen.

Dat hoeft ook niet te verwonderen. Voetbal is het meest amorele en immorele ecosysteem in de wereldsport. Enerzijds speelt hier de geopolitieke context van een regio (de olie- en gasstaten van de Arabische Golf) die zich wil afzetten tegen de rest van de wereld. Tegelijk is men binnen die regio zelf een onderlinge strijd om de heerschappij in de sport aangegaan. Anderzijds is het voetbal de speelbal van het hyperkapitalisme, met staatsfondsen dieper dan de diepste oceaan. Ten slotte zijn er de voetbalinstanties die de geopolitieke en financiële krachten niet kunnen maar vooral niet willen intomen.

Er is die ene foto van de openingswedstrijd van het WK in Qatar, die in 2022 al stof deed opwaaien en nu nog meer. Links zit de sportpaus, IOC-voorzitter Thomas Bach, met naast hem de Qatarese koninklijke familie Al-Thani, sjeik Khalifa bin Hamad en sjeik Tamim bin Hamad. Rechts van hen zitten nog twee mannen, een kale ligt dubbelgeplooid van het lachen en rechts van hem zit de man die hem aan het lachen heeft gebracht.

Niet zeker waar het toen allemaal over ging in het monsterverbond van FIFA-baas Infantino en de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman. Ongetwijfeld onder meer over hoe Saudi-Arabië ook zo’n voetbalfeest wilde, want wat Qatar en die andere Golfstaatjes hebben, dat wil het grote Saudi-Arabië ook. Ongetwijfeld ook over wat dat grote rijke olieland zou kunnen betekenen voor Infantino en zijn ambitie om aan de macht te blijven en in één moeite de rijkere Europese UEFA en dat ook al rijkere Internationaal Olympisch Comité dwars te zitten.

Nu al is sprake dat de wereldbeker voetbal van 2034 in de winter zou plaatsvinden parallel met de Olympische Winterspelen, die in 1994 twee jaar zijn verschoven precies om de wereldbeker de wind uit de zeilen te nemen.

De sportieve ambities van Saudi-Arabië kwamen te laat om in het Europese clubvoetbal nog een rol van betekenis te kunnen spelen. Pas met het aantreden van MBS in 2017 als kroonprins en later in 2022 als eerste minister en heerser kwam sport bovenaan op de agenda te staan. Vervolgens moest het snel gaan en het ging ook snel. En het zal nog sneller gaan en niemand zal hem stoppen.

Dat Bin Salman in het originele CIA-rapport ondubbelzinnig de opdrachtgever van de moord op de Saudische journalist Jamal Khashoggi (Istanbul 2018) wordt genoemd, dat in zijn land elke vorm van vrije meningsuiting meteen de kop wordt ingedrukt, dat bij de bouw van de stadions en vooral van het megaproject Neom dagelijks dode migrantenarbeiders vallen, dat doet allemaal niet ter zake voor de FIFA. Geen betere plek dan een flinke dictatuur om een succesvol toernooi te organiseren.