Patiënt WVA (bis)

Dwars door Vlaanderen heeft zijn reputatie van volstrekt overbodige klotekoers weer eens alle eer aangedaan. Niet het minst voor Team Visma-Lease a Bike en zijn kopman Wout van Aert.

Vorig jaar gingen ze op hun bek – letterlijk in het geval van Van Aert – in de afdaling naar de Kanarieberg, maar wonnen ze met Matteo Jorgenson. Dit jaar overleefden ze alle afdalingen en klimmetjes met verve, maar gingen ze finaal alsnog op hun bek. Weer Van Aert, nu figuurlijk, op amper tien meter van de eindmeet in Waregem.

Eerst even dit toelichten. Jawel, Dwars door Vlaanderen is een klotekoers die op dit moment in het seizoen nul functie heeft, tenzij wat kleinere ploegen startrecht verlenen tussen de grote jongens en het valse gevoel geven dat ze ook wielrenner zijn. Dwars door Vlaanderen hoort in het seizoensbegin te zitten, maar daar zit al een andere Dwars door Vlaanderen en dat is de Omloop. Beide wedstrijden worden georganiseerd onder de paraplu van Flanders Classics, dat Dwars door Vlaanderen gebruikt om de E3 Classic – heel toepasselijk – dwars te zitten.

Bijgevolg wordt twee keer dwars door Vlaanderen gereden, maar niet over de volle afstand. Er bestaat ook een derde Dwars door Vlaanderen in XXL-formaat en die heet dan weer de Ronde van Vlaanderen. ‘De Ronde’ voor de Vlamingen, ‘Vlaanderen’ voor de buitenlanders. Tenzij u deze ochtend bent ontwaakt uit een diepe coma weet u dat die bewuste échte Ronde zondag wordt gereden.

Nog een tussengedachte. Wie in de Vlaamse Ardennen in de buurt van of op zo’n helling in het ouderlijke huis is blijven wonen, is van in de wieg vertrouwd met wielrenners die een paar keer per jaar passeren. Maar wie o wie had in 1980, 1990 of zelfs in 2000 kunnen bevroeden dat anno 2025 de Paterberg, Oude Kwaremont en andere hellingen een soort cyclo-Plopsaland zouden worden? Niet te vergeten: als de echte renners er niet rijden, is het de beurt aan de pseudorenners en die zijn nog geschifter dan hun grote voorbeelden.

Dit gezegd zijnde, een van de vorige bijdragen op deze plek droeg als kop ‘Patiënt WVA’. De teneur was simpel in zijn eenvoud: schrijf Van Aert niet te snel af na die wanprestatie in de E3 Classic. Zijn doelen komen nog, te beginnen met de Ronde van Vlaanderen. Zo’n hoogtestage, het ene jaar is het andere niet, en ooit kickt die wel in, om de tegenwoordige wielertaal te gebruiken.

Na Dwars door Vlaanderen kan de voorlopige conclusie zijn dat het inkicken een beetje lang op zich laat wachten. Vandaar de makkelijkheidsoplossing voor de kop boven deze column: ‘Patiënt WVA (bis)’.

Daarom had ik te doen met de vliegende wielerreporters die woensdag voorafgaand aan Dwars door Vlaanderen de werklijst zagen. Die moeten zich hebben gevoeld als de honden die in de (lichtjes foute) grap van Ricky Gervais door God taken krijgen toegewezen. De pekineesjes in de joke in kwestie: dolblij dat ze levenslang door homo’s worden rondgedragen. De Rhodesian ridgeback: balen dat hij het moet opnemen tegen de leeuwen.

Wie blij was bij het lezen van de werklijst voor Dwars door Vlaanderen – “Joepie, analyse Wout van Aert. Haha, kan niet missen tegen die halve zolen” – zal onderweg nog blijer zijn geworden en zal dat zijn geweest tot aan die laatste tien meter op de Zuiderlaan in Waregem. Waarna de blijheid zal zijn omgeslagen in wanhoop: van pekineesje tot Ridgeback.

Dat kon je ook lezen/beluisteren. Hoe na die deconfiture de kool en de geit, Wout genaamd, werden gespaard, journalistiek gênant bijwijlen. Ter verschoning: had ik daar gestaan, ik deed het niet anders. Ter vervollediging: ik heb altijd kunnen vermijden om daar te staan en bij die vermijding hoorde ook een flinke dosis voortschrijdend inzicht.

Bon, hoe is patiënt Wout van Aert er na Dwars door Vlaanderen 2025 aan toe? Beter dan na 2024, toen hij vijf kilo vel en lichaamssappen op de N48 moest achterlaten voor hij in een ambulance werd geschoven. Beter moet u hier interpreteren als minder slecht.

Hij verloor woensdag vel noch sap, maar een sprint die hij sinds zijn achttiende niet meer heeft verloren, van een veredelde klimmer nog wel. Hij verloor de sprint na een koers van 184 kilometer en weet het aan een kramp, maar die kramp was hem alvast niet aan te zien. Het leek eerder op gewoon… ‘op’.

Moet Van Aert zich zorgen maken voor een koers die tachtig kilometer langer en twee keer lastiger is? Wellicht wel, maar ooit komt het goed. Neen, dan de vliegende reporter die zondag op de werklijst naast zijn naam ‘diepgravende analyse Wout van Aert’ ziet staan. Die heeft pas zorgen.

Patiënt WVA

Het voornemen bestond om hier niks meer te schrijven over Wout van Aert tot de grote doelen voorbij waren. Dat kwam door een beleefde mail van een slimme fan. Die dacht dat ik Van Aert onderuit wilde halen door hem steeds weer af te wegen tegen Mathieu van der Poel. Echt niet.

Hij schreef: iemand die minder begiftigd is met talent maar door hard zwoegen toch presteert is ook mooi. En nog: het kan dat zijn populariteit groter is dan zijn palmares. Dat laatste is zeker. Zijn status en salaris binnen Team Visma-Lease a Bike zijn onderhand ook groter dan zijn palmares en dat kan op termijn misschien een echt probleem worden.

Waarom dan toch dit stukje? Dat is de schuld van de populaire sportkranten, die het over Van Aert hebben als over een terminale patiënt.

In Het Nieuwsblad werden ze na de E3 Classic van vrijdag tegen elkaar afgezet: Heerser Mathieu, Zorgenkind Wout. In Het Laatste Nieuws hadden ze een gedurfde kop die ik hooguit als werktitel had gebruikt: ‘Het is geel-zwart en het fietst achter de feiten aan’, en dan een verhaal waarom en hoe alles misloopt bij de ploeg waarbij tot voor een jaar alles op wieltjes liep. Twee pagina’s, opgeleukt, met drie foto’s van een zwoegende, een gesloopte en een lachende Van Aert, geen misverstand mogelijk om wie het ging.

Het is altijd goed om verder te kijken dan de Vlaamse navel. Het achter de feiten aanlopende Visma-Lease a Bike staat in 2025 na UAE (23 keer winst) netjes tweede met twaalf overwinningen in WorldTour-wedstrijden. Dit weekend won het nog de Coppi e Bartali met Ben Tulett, en Jonas Vingegaard en Matteo Jorgenson pakten elk al hun grote kleine ronde.

Wat Van Aert betreft, de grote doelen moeten nog komen, te beginnen met de Ronde van Vlaanderen aanstaande zondag en een week later Parijs-Roubaix. Nog iets later de Amstel Gold Race. Voorlopig staat zijn teller in 2025 op nul.

Van Aert werd ooit nog populairder dan hij al was door de uitspraak ‘ik moet just niks’ nadat hij in 2023 de E3 Classic had gewonnen in de sprint tegen Van der Poel en Tadej Pogacar. Podium met de grote drie, zo heette dat toen. Hij had zich geërgerd aan de druk van buitenaf om de Ronde en/of Roubaix te winnen.

Twee jaar later staat hij voor het blok: hij moet nog steeds misschien niks, maar hij mag wel eens meer beginnen te winnen. Een seriële winnaar was hij nooit. Geen renner die meer in een kansrijke positie kwam en die minder won dan Van Aert. In de voorbije jaren won hij 5 (2024 en 2023), 9 (2022), 13 (2021) en 6 (2020) keer. Dat is 38 keer als eerste in de voorbije vijf seizoenen. Van der Poel, om de vergelijking te maken, won in die vijf jaar 31 keer. Daarvan wel zeven monumenten.

2020 en 2021 waren de mooiste jaren van Van Aert met overwinningen in (zijn enige monument) Milaan-Sanremo, Strade Bianche, Gent-Wevelgem en de Amstel. Waarom het daarna niet meer liep zoals in die boerenjaren, daar kunnen alleen insiders de vinger op leggen.

Duwt hij niet meer de wattages van weleer? De tamtam spreekt dat tegen. Is de concurrentie sterker geworden? Dat is zeker. Zijn sterkste jaren 2020 en 2021 waren de coronajaren, misschien speelde dat mee. Is hijzelf even sterk of sterker geworden, maar tegelijk onzekerder? Zou kunnen, je zou voor minder na negen keer te zijn gevallen in de eerste negen maanden van 2024.

Hoe goed is Van Aert van de Teide gekomen, weten we dat? De tamtam zegt dat hij prima heeft getraind. Als er iets is waar inspanningsfysiologen mee worstelen, dan wel het effect van een hoogtestage. Die is altijd positief, maar wanneer en hoe die zich in het lichaam manifesteert, een knappe kop die dat weet te voorspellen.

Waar Van Aert nu geen boodschap aan heeft, is de praat bedoeld voor de zelfhulpgroep van supporters. Zoals zijn klimtijd op de Oude Kwaremont van afgelopen vrijdag. Wielerflits meldde dat hij daar sneller klom dan Mads Pedersen en Filippo Ganna, maar wel tien seconden trager dan Van der Poel.

Op dat moment reed hij wel al kilometerslang in het tweede achtervolgend peloton op uiteindelijk meer dan een minuut achterstand. Of om het met Briek Schotte te zeggen: koersen is rap rijden wanneer je rap móét rijden.

Wout van Aert kan heel rap rijden. Wout van Aert kan heel erg afzien. Wout van Aert kan zich als geen ander vastbijten in het wiel van een betere tot die het gevoel krijgt dat hij niet meer beter is. Wout van Aert is erg snel in de sprint. Laten we derhalve meer dan één slag om de arm houden. Voor hetzelfde geld vliegt hij zondag over de Paterberg en een week later over Carrefour de l’Arbre.

Sprintersvel

Een samenloop van omstandigheden… Dat was de uitleg van de organisator van Brugge-De Panne voor de vele valpartijen. De man heeft een naam, maar die doet er nu even niet toe omdat, zoals hij zelf zegt, niemand een koers organiseert om valpartijen te zien.

Als u onder een steen zat van woensdagnamiddag tot nu, probeer dan eens de finale terug te zien. De laatste vijf kilometer van de bijna tweehonderd volstaan, meer tijd hoeft u er niet in te steken. Of u kunt ook gewoon op Sporza de gruwelfoto’s van de geschaafde renners bekijken.

De wedstrijd kondigt zichzelf aan als ‘The Great Sprint Classic’. Of nog: ‘Sprintersfestival of waaierspektakel? Sprint Classic Brugge-De Panne schiet Vlaamse wielerweek op gang’. Het werd niet het ene (geen waaiers bij gebrek aan de juiste wind) en niet het andere. Dus geen sprint, omdat er in de laatste kilometers net iets te veel afgeschraapt sprintersvel aan het tarmac bleef hangen.

Bij Tim Merlier was er sprake van vel en een stukje van zijn knie. Lionel Taminiaux hield er een klaplong aan over, een andere een gebroken ruggenwervel. Al bij al viel de schade mee en dat is een goede zaak, maar het helpt de discussie over de veiligheid niet echt vooruit als bij dat soort crashes de renners steeds weer uit de doden opstaan en als halve helden nadien trots hun oorlogswonden showen. Anderzijds, wie hoopt op een echte dode in plaats van een halve om zo veiligheid bovenaan de prioriteitenlijst van het wielrennen te krijgen, die is ook niet goed wijs.

Bij de organisator deed het pijn aan zijn hart. Begrijpelijk, maar uit zijn uitleg bleek dat hij niet geschikt is voor die functie en zijn wedstrijd niet meer van deze tijd is. “Het peloton heeft het parcours driemaal afgewerkt voor de finish, maar in de laatste kilometers gebeuren zulke valpartijen. Het parcours is al jaren ongewijzigd en wordt door de UCI gecontroleerd. De renners wilden duidelijk allemaal alles geven om te winnen, jammer genoeg heeft dat tot ongelukken geleid.”

Wie zijn wedstrijd aankondigt als een sprintersfestival en in de laatste kilometers een versmalling legt, vraagt om moeilijkheden. Wie zich er vervolgens over verwondert dat renners alles geven om te winnen is van het pad af. En wie hoopt op de controles van de UCI om veiligheid te garanderen is naïef.

Hou op met die onzin. Hou op met dat soort onzinnige wedstrijden over onzinnige parcours met onzinnige aankomsten. Als het wielrennen niet slim genoeg is om in te zien dat dit geen sport meer is maar rodeo op twee wielen, kunnen we dan geen hogere instantie vragen om dit te verbieden op ons grondgebied?

Brugge-De Panne heeft Safe Cycling als partner. Hulde daarvoor, maar hadden die niet moeten ingrijpen en melden dat het geen goed idee is om dit peloton door deze laatste kilometers te jagen?

Jawel, dít peloton. Er is in dezen sprake van gedeelde schuld. De renners hebben zich als onnozelaars gedragen, het is niet anders. Zoek anders maar op ‘kopstoot Jonathan Milan’, die volgde op een duw van Alexander Kristoff en verbaas u er vervolgens over dat Milan zijn tweede plaats mocht behouden en dat hij ervan af kwam met een gele kaart.

Hij mag nog één gele krijgen binnen de volgende maand zonder dat hij wordt gestraft. Twee betekent veertien dagen schorsing. Rood, een flinke boete en een maand op de strafbank was hier op zijn plaats geweest.

Het probleem met veiligheid in het wielrennen is dat alle incidenten in één grote zak worden gedaan, waarna er mee wordt geschud en her en der slimme en minder slimme mensen met allesomvattende oplossingen komen aandraven. Bredere banden en andere versnellingen, allemaal goed en wel, maar de ene valpartij is de andere niet.

De meeste valpartijen zijn de schuld van het peloton, dus van de renners, dus van de ploegen. De zware val in Dwars door Vlaanderen van onder meer Wout van Aert, aanstaande woensdag een jaar geleden, lag aan de hoge snelheid van een opeengepakt peloton zeer goed getrainde, vanuit de volgauto opgehitste renners.

De val van Remco Evenpoel, Jonas Vingegaard en co. in de Ronde van het Baskenland lag enerzijds aan de renners, die toegaven dat ze veel te snel gingen, en anderzijds aan het wegoppervlak. Dat was niet heel effen, maar dat heb je op de weg. Wie effen wil rijden, moet naar de wielerbaan.

De val in De Panne van afgelopen woensdag is de schuld van organisatoren én renners. De aankomst van een wedstrijd die bijna altijd op een massasprint eindigt, verdient een andere aanloop op brede wegen. Het wordt nu toch echt hoog tijd voor een onafhankelijke keuringsinstantie. Als strengere voorwaarden betekenen dat wedstrijden als Brugge-De Panne er de brui aan geven, dan is dat maar zo.