Virtuositeit

Het item bleef in zijn totaliteit een beetje veel naast de kwestie en toch was het een interessante vraagstelling deze week op Radio 1. Naar aanleiding van de Koningin Elisabethwedstrijd voor viool, waar onze virtuoze Belg Valère Burnon de finale haalde, ging het plots over doping.

Allicht had iemand op de redactie geopperd dat zo’n wedstrijd ook topsport was en de volgende gedachte was natuurlijk dat die musici ongetwijfeld ook aan de pillen zitten. En toen had een baasje op de redactie gezegd: zoek het maar uit of doping in de muziek zou helpen.

Ze hadden een muziekspecialist gebeld en die was formeel. Virtuositeit zit niet in een pilletje of een spuitje. Virtuositeit is deels aangeboren en deels getraind. Discussie gesloten.

Of toch niet helemaal, want de brave man gooide er nog achteraan dat zo’n aangeboren virtuoze musicus misschien baat zou kunnen hebben bij een pilletje om zich wat beter in zijn vel te voelen. En als dat zo zou zijn, dat hij dan dat pilletje vooral moest nemen. En dat dopingcontroles niet nodig waren.

Eerst even iets uitklaren. Alleen sport kan topsport zijn. Dus stop alstublieft met alles wat lastig, zwaar of moeilijk is te herkwalificeren als ‘dit is topsport’. Jawel, sommige zelfverklaarde topsport is ook geen topsport, maar dat is een ander verhaal.

Dat virtuositeit niet gebaat zou zijn bij doping is alvast in de sport een achterhaalde premisse. Die is lang gebruikt door bepaalde sporten om het dopingspook en de daarmee gepaard gaande controles buitenshuis te houden.

Neem nu voetbal. Dertig jaar geleden maakte epo een steile opgang in de klassieke uithoudingssporten. Voetbal is naast een tactisch spel waarbij een goeie techniek en snelheid van pas komen ook een uithoudingssport, maar daar was toen niemand mee bezig.

Tenzij de Franse nationale ploeg, die het WK 1998 won. En Juventus Turijn, dat een aantal Fransen onder wie Zinédine Zidane in dienst had.

De Franse nationale ploeg is ooit collectief gaan lopen op een stage in de Alpen omdat er dopingcontrole was. En bij Juventus zijn documenten gevonden die wezen op epo-toediening. Alleen werden die door een rechter niet in acht genomen, met de uitleg: “Dit is te moeilijk, hier snap ik niets van. Vrijspraak.”

In de sport zijn we er al een tijd achter dat doping ongeveer overal zal helpen, maar uiteraard bij de ene sport meer dan bij de andere. Hoe technischer de sport, des te minder ben je geneigd om te denken aan doping. Fout gedacht. Een geniale versnellende dribbel in het begin van de wedstrijd is één; die kan zonder. Aan het eind van een slopende wedstrijd kan/zal doping helpen.

Idem voor een monsterlijk zwaar pianoconcerto. De moeilijkste noten spelen in het begin zal voor meer pianisten zijn weggelegd dan aan het eind van een Rachmaninov of andere sloopkogels van stukken. Voor die laatste zware passages kan medicatie helpen om de zaak op de rails te houden.

Natuurlijk heeft ook virtuositeit baat bij doping. Als het om het juiste product gaat, dat op het juiste moment wordt toegediend en bij de juiste persoon. Een zenuwpees moet je geen amfetamine geven, misschien wel een bètablokker. Overigens zouden alle musici, voor ze ooit doping overwegen, eerst moeten sporten om hun conditie te onderhouden.

Of doping populair is in de klassiekemuziekwereld, dat moeten insiders maar eens uit de doeken doen. Maar waar een middel is en waar niet wordt gecontroleerd, zal dat middel worden uitgeprobeerd, probaat of niet.

Vorige week raakte bekend dat een groep virtuoze Engelse bergbeklimmers erin was geslaagd om in de amper drie dagen die ze in Nepal verbleven meteen de Everest te beklimmen. In totaal waren ze vijf dagen onderweg. In plaats van een shortski een shortklim als het ware.

Vooraf gingen ze wel langs in Duitsland bij een inspanningsfysioloog die hen leerde het gas xenon te gebruiken. Dat xenon werd gebruikt om de noodzakelijke aanpassing aan de hoogte thuis te kunnen doen. Dat het om ervaren klimmers gaat die deze shortcut hebben genomen en met succes heelhuids naar boven en weer beneden zijn geraakt, heeft veel stof doen opwaaien.

Niet het minst bij het bevoegde ministerie in Nepal en bij de sherpagemeenschap, die meestal voor weken wordt ingehuurd om Europeanen naar boven te begeleiden. Nu kregen ze maar drie dagen werk betaald.

Doping, schreeuwden de klimmers die het traditioneel doen/deden. Ach wat. Die schreeuwers vergaten dat nagenoeg alle klimmers die boven de 8.000 meter willen raken aan de Diamox (een vochtafdrijver) zitten, onder meer en met lichte overdrijving gesteld, om te beletten dat hun hersenen via hun ogen naar buiten komen.