De (wraak)godin Thiam

Het is officieel: atletiekgate is Thiam-gate geworden, een dossier met onzichtbare haken en ogen. We helpen u een handje.

Wat opviel in de weekendkranten was de gemakzucht van de redacties bij het knippen en plakken van het perscommuniqué. Ze kopieerden wat Nafi Thiam vertelde en namen haar cri de coeur ongenuanceerd over.

“Geïntimideerd en gepest”, heette het in de ene sportkrant. “Thiam dringt aan op ontslagen”, in de andere sportkrant. In het enige commentaar in nog een andere krant stond dat de atletiekbond het niet meer kan winnen van Thiam.

Ook daar aannames, recht uit het persbericht van Thiam. Zoals: niet het welzijn van de atleten, maar de eigen commerciële belangen staan centraal. Het welzijn van de atleet was hoegenaamd niet geschonden. De veelbesproken gedragscode bepaalde dat atleten de duur van het WK niet met hun eigen sponsors mochten pronken.

Geen buitensporige eis. Kevin De Bruyne liep ook niet met een pet van McDonald’s rond bij interlands. Bij de nationale ploeg ga je op in een groter geheel en daar horen sluitende afspraken bij.

Volgens Thiam was ze slachtoffer van toxisch leiderschap. Jeetje. Het verwondert dat ze er twee weken over hebben gedaan om het modewoordje in hun communicatie te gebruiken. Wat is het volgende? Intersectionaliteit? Zwarte vrouw, belaagd door witte cis-man? Of is hier het diversiteits-, gelijkheids- en inclusieprincipe geschonden? Jawel, maar dan eerder van de kant van Thiam.

De crux van de deze saga? Wanneer hebben Thiam en haar management voor het eerst die gedragscode gezien? Volgens de Franstalige LBFA was dat in mei, maar kwam er geen reactie. Het kamp-Thiam zegt dat ze pas vijf dagen voor afreis naar het WK van de code te horen kregen. Wie liegt?

Het al of niet ondertekenen van de code was/is alvast een zaak tussen Thiam en de LBFA. Hoe dat dan in een Vlaams schuifje belandde? De afwezigheid van daadkracht van de LBFA leidde tot ergernis bij de Vlaamse bond en meer in het bijzonder bij teamleider Rutger Smith. Vandaar ook de mail: laten we een voorbeeld stellen en haar niet inschrijven. Wat niet gebeurde.

Thiam was in Tokio, Smith niet. Haar prestatie was die van een atlete op retour. De eerste drie nummers lagen in de lijn van haar eerdere vorm: middelmaat, met een kans op brons. Nummer vier, de 200 meter, ging compleet de mist in. Nochtans is dat – starten, bochtje lopen en stukje rechtdoor – mentaal en technisch het minst complexe nummer van de eerste dag. Ze werd laatste. Een dag later haalde ze amper de zandbak in het verspringen, gaf op en stak de schuld op anderen.

In weerwil van haar bewering is dit een communautair dossier. Geknoei van de Franstaligen wordt misbruikt om Vlaamse structuren aan te vallen. Kop van Jut is Smith, de man die is gevraagd om orde te scheppen in de subsidievretende atletiekbaronietjes. Die grijpen nu Thiam-gate aan om hem ten val te brengen. Even terzijde, Smith is sinds zijn aantreden de teamleider van de succesvolste Belgische WK- en olympische delegaties.

Het moet vijftig jaar geleden zijn, van voor de communautarisering van sport, dat zo’n oekaze uit Franstalige hoek over de Belgische/Vlaamse sport werd uitgesproken. Atletiek Vlaanderen, hakken in het zand a.u.b..

Aan het perscommuniqué dat vrijdag werd verstuurd, zit misschien nog een ander haakje, wél Vlaams en nagenoeg onzichtbaar. In dat communiqué staat meer dan Thiam sinds 2016 in interviews opgeteld heeft gezegd. Iedereen die vijf minuten met Thiam in een mixed zone stond, weet dat dit communiqué niet uit haar koker komt.

Dit zijn de Van der Plaetsens aan het werk: Helena, een van haar managers, en haar broer Michael, Thiams coach na Tokio en ook haar vriend, zo raakte onlangs bekend. Op de achtergrond speelt voormalig atleet Thomas Van der Plaetsen ook een rol, al of niet gewild.

De Van der Plaetsens gaan door het leven als een hechte club – de Zuid-Afrikaanse sekte, hoor je weleens. Wie aan één van hen raakt, raakt aan de hele club. Dat Thomas Van der Plaetsen, toen 32, na jaren niks te hebben gepresteerd begin 2023 zijn topsportcontract zag stopgezet door Sport Vlaanderen, in samenspraak met Atletiek Vlaanderen (lees topsportcoördinator Smith), zit hem nog steeds hoog. Hij had het er onlangs nog over: dat hij was “buitengesmeten”.

Wordt de godin Thiam hier gebruikt als een Griekse furie om wraak te nemen? Het is sowieso straf wat ze proberen. Je enige topatleet maar half voorbereid op een kampioenschap krijgen om vervolgens het ontslag te vragen van niet-betrokkenen, hoe zeggen ze dat in het Frans… faut le faire?

Volgkaart

Het was in de herfst van 1998 dat wij bij Sport International Nederland besloten om de nieuwe politiek verantwoordelijke voor sport aan de tand te voelen. Geen sexy verhaal. Hoewel, de baas had een foto gezien van Margo Vliegenthart (net veertig geworden) en besloot zelf te gaan.

De baas was ik. Mevrouw Vliegenthart zei meteen: “Ik ben maar staatssecretaris. Volksgezondheid en Welzijn zijn mijn andere domeinen. Breedtesport hoort daar bijvoorbeeld onder. Topsport niet. De Tweede Kamer (het parlement, HV) houdt zich daar niet mee bezig. Dat is voor de specialisten, de sportbonden.”

Deze week werd in de commissie Cultuur, Jeugd, Sport en Media minister Annick De Ridder (N-VA) ondervraagd over de heisa in de atletiek. Kwam vooral aan bod: het minder goed presteren en vervolgens de opgave van Nafi Thiam op het WK atletiek.

Waarom het Vlaams Parlement zich buigt over de sores van de Franstalige Thiam en haar clubje, dat is op het eerste en ook op het tweede gezicht niet zo duidelijk.

Doe ons vervolgens een lol en kijk de samenstelling van de leden van de commissie erop na. Ja? Zeg nu wie van de eerbare verkozenen des volk u verdenkt van kennis van topsport. De vragenstellers waren Maurits Vande Reyde, Gwendolyn Rutten, Frederik Sioen en Bogdan Vanden Berghe.

Sioen is een wielertoerist die ooit op Meulestede (Gent) een parochianenkoers organiseerde en een ander lid van de commissie heb ik een keer in een skybox van een voetbalclub de hand gedrukt. Geen enkele van de commissieleden heeft ooit een millimeter in de topsport afgelegd, niet als deelnemer, bestuurder of waarnemer.

Wittgensteins ‘waarover men niet kan spreken, moet men zwijgen’ was in zijn meest letterlijke betekenis hier zeer op zijn plaats geweest. Dit is geen materie voor het Vlaams Parlement en al zeker niet voor een commissie met nul kennis van topsport.

Interventies als “Er is hier kristalhelder sprake van machtsmisbruik. Er kan blijkbaar één iemand ongegeneerd zeggen: laten we een voorbeeld stellen. Als u hen niet op het matje roept, dan zullen wij dat vanuit het parlement aansturen” worden misschien beschouwd als goed oppositie voeren, maar ze zijn naast de kwestie.

Topsport gedijt pas door sterke afspraken en het motto ‘zeggen wat we menen en menen wat we zeggen’. Als is afgesproken tussen de twee taalvleugels in de nationale bond dat elke atleet de gedragscode moet ondertekenen, dan is dreigen met een niet-selectie geen machtsmisbruik maar goed management. Als daar vervolgens door een van de partijen in de paritair-Belgische structuur op wordt teruggekomen, is dat derhalve slecht management.

Overigens was Thiam in Tokio en de man die haar zogezegd wilde tegenhouden was er niet. Als de eerbiedwaardige verkozenen des volks denken dat het juridisch-commercieel gehakketak een invloed heeft gehad op het presteren van Thiam, neen dus. Thiam heeft hopelijk nog één erg goede zevenkamp in zich en dat was niet bepaald in Tokio.

Er is van een bagatel een staatszaak gemaakt. Dat volkstheater van de commissie sport teruglezend, moest ik denken aan 27 jaar geleden en aan staatssecretaris Vliegenthart die zei dat de Tweede Kamer niet over topsport gaat.

Dat zou voor onze politici moeten gelden, ook voor de minister van Sport. Hopelijk weet die dat ze boven op een verzameling vervelende echte bevoegdheden de sluitpost sport heeft gekregen als een soort extraatje om makkelijk te scoren.

Mijn advies aan de minister: beperk u tot de photo ops. Bijvoorbeeld als in een centrum van Sport Vlaanderen (een dat niet sluit) een klink wordt vastgedraaid. Of desgevallend als een Vlaamse atleet de weg terug naar huis vindt, al of niet behangen met een medaille.

Atletiek-gate is een zaak voor de atletiekbonden en Sport Vlaanderen. Sport Vlaanderen, dat is een iva, een intern verzelfstandigd agentschap. Dat houdt in: operationele autonomie om beleid uit te voeren. Duidelijker kan niet: laat topsport over aan de specialisten.

Meegaan in de koppeling van de Thiam-miskleun aan het functioneren van topsportcoördinator Rutger Smith en diens plan om de technische werking van Atletiek Vlaanderen te optimaliseren via een gedeeltelijke centralisatie riekt naar cliëntelisme ten faveure van enkele gefrustreerde B-atleten.

Het gebruik van de termen ‘evaluatieoefening’ en ‘verbetertraject’ in verband met Atletiek Vlaanderen en haar topsportcoördinator is betuttelend en doet denken aan het verslag van een klassenraad. “Rutger is stout geweest, heeft veel punten verloren op zijn gedragskaart en krijgt nu een volgkaart.” Als ik Smith was, ik zou het wel weten.

Björn Borg

Het was een bloedhete zondag 5 juli 1980. Onze vrienden Yani en Eric waren getrouwd en gaven een feestje. Het was een gemengd gezelschap waarvan de meesten in de Kikvorsstraat in Gent woonden, wij in de Orion, Yani en Eric in de Milenka. Die laatste is de woontoren waar recent een sociaal werker van het OCMW werd vermoord. Toen was een sociale woonwijk nog heel gewoon een sociale woonwijk, een opstap in de maatschappij. 

Yani had het meeste van de hapjes gemaakt en dat was de beste reden om alsnog te gaan. Yani was van Indonesische afkomst en kon heerlijk koken. Maar die zondag was het ook de finale van Wimbledon. Met John McEnroe en Björn Borg tegenover elkaar kondigde die zich als historisch aan. Een onderschatting.

Dit kwam allemaal terug bij het doorbladeren van Heartbeats, de autobiografie van Björn Borg. Die verscheen op 18 september en een dag later stond ze op de Kindle.

Oei, wat was ik een Borgfan en wat haatte ik McEnroe, en Jimmy Connors en nadien ook alle andere Amerikanen zoals die vreselijke André Agassi – uitzondering gemaakt voor de onamerikaans bescheiden Pete Sampras.

Maar goed, we zijn 5 juli en er was dus dat feest in een ontmoetingscentrum in de buurt van het station, tegelijk met die fantastische Wimbledonfinale. Vandaag zou je stiekem via Sporza op de iPhone de livescores raadplegen. Eénmaal weer thuis zou je kunnen terugkijken.

Toen had je dat niet. Geen iPhone, geen tablet, geen lap top, alleen vaste lijnen, vaste tv-aansluitingen met een passe-partout aanbod voor de hele bevolking. De BRT zond de wedstrijd uit, ik denk dat Daniël Mortier het commentaar gaf. Het was live kijken of een dag later de gazet lezen.

We hebben live gekeken, ongeveer het hele gezelschap herinner ik mij, trouwers incluis en we waren allemaal op de hand van Borg. We deden het met een klein teeveetje en zaten rijen dik te staren naar wat later als the greatest tennis game ever zou worden gekwalificeerd. Nog later zou dat predikaat ook Nadal-Federer (Wimbledon 2008) en Alcaraz-Sinner (Parijs 2025) te beurt vallen.

Borg-McEnroe was speciaal omdat de vierde set werd gewonnen door McEnroe met 7-6 na een tiebreaker die eindigde op 18-16 voor de Amerikaan, nadat hij vijf wedstrijdballen had gered. 22 minuten had die ene heroïsche tie break geduurd.

Borg vertelt in zijn autobiografie hoe hij daar voor het eerst langs de rand van de afgrond passeerde, maar net niet de dieperik inging omdat hij er met een laatste krachtinspanning in slaagde om set vijf met 8-6 te winnen.

Een jaar later en een jaar ouder – 22 inmiddels – zou McEnroe diezelfde finale met 3-1 winnen van de toen 26-jarige Borg, gevolgd door de U.S. Open enkele maanden later. Met zes titels op het traagste speloppervlak (Roland Garros) en vijf op het snelste (Wimbledon) en nooit de U.S. Open gewonnen hoewel vier finales gehaald, zou Borg er de brui aan geven.

Verveeld, te rijk, te van alles, zo blijkt nu uit zijn biografie. Als u tot de jongere lezertjes van deze krant behoort, kan de prehistorie van de sport u misschien gestolen worden, maar ik kan u toch Heartbeats aanraden. Ten minste als u de valkuilen van de topsport op zijn rauwst wil lezen. 

Borg ging langs de afgrond, tuimelde diep, ging failliet, scheidde, zag zijn kinderen nauwelijks opgroeien, zat jarenlang aan de coke, moest verschillende keren afkicken…

Hij probeerde een come back. Die herinner ik mij ook en hij ging bij mij door merg en been. Geen enkele wedstrijd won hij en alleen al het beeld van die inmiddels 34-jarige blonde God met dat gedateerde houten racket, het deed zo’n pijn aan de ogen.

In de biografie legt hij uit dat de come back er kwam na een overdosis die hij ternauwernood overleefde. De sport die hem had groot gemaakt moest hem nu in leven houden, ver weg van coke en alcohol. In 1994 begon de senior tour en hij hernieuwde de vriendschap met alle sterren uit zijn tijd. In 2012 ben ik in Knokke gaan kijken naar Borg-McEnroe. In 2011 ging die niet door, Borg had een hamstringblessure. Een jaar later wel. Het was ouwemannentennis, maar wel genieten.

McEnroe heeft Borg uit zijn isolement gehaald, mee zijn leven gered als het ware en ze zijn nu vrienden voor het leven. Hun verhaal doet een beetje denken aan dat van Jan Ullrich en Lance Armstrong. De dag dat je grootste tegenstander bekent dat hij een heilige schrik had van jou, maar dat hij niet langer je ergste vijand is en je graag ziet en dat je op hem kan rekenen, die dag wist ook Borg, inmiddels geopereerd aan prostaatkanker, dat hij vrede kon hebben met wat was geweest.

Apartheid Bis

Dat was een raar bericht deze week, dat ergens uit de inner circle van de Europese voetbalbond UEFA is komen doorsijpelen. Volgende week zou de uitsluiting van Israël als land en zijn vertegenwoordigende teams in de verschillende voetbalcompetities worden besproken in een buitengewone vergadering. De UEFA heeft dat ontkend, maar het gerucht blijft nazinderen.

Wat is er precies aan de hand? De drie experts van de Verenigde Naties die de genocide officialiseerden hebben de UEFA en de FIFA opgeroepen: “Sluit niet langer de ogen voor de grove schendingen van de mensenrechten en de genocide vanwege Israël. Gooi landen die zich daaraan bezondigen uit de internationale sport zoals in het verleden.”

Hoe Israël en zijn pleitbezorgers daar tegenover staan, werd nog maar eens in de verf gezet door Sylvan Adams, de eigenaar van het wielerteam Israel-Premier Tech. De Canadese sponsor Premier Tech zou afstand willen nemen van Israël en alvast de naam van het land uit de ploegnaam laten verwijderen.

In Kigali kwam Adams een project voorstellen en kreeg uiteraard vragen van de aanwezige media. Hij betwistte de genocide, met cijfers. Gaat u zitten, voor uw veiligheid. “In 1948, toen de Israëlische staat werd gesticht, leefden er 60.000 Arabieren in Gaza. Vandaag zijn het er 1,8 miljoen. Het Joodse volk zit nog niet op het niveau van 1938. De cijfers spreken voor zich.”

Even rekenen: 70.000 Arabieren/Palestijnen gedood sinds oktober 2023. Wie dat afzet tegenover de 6 miljoen Joodse slachtoffers in de Shoah van de Tweede Wereldoorlog vindt dat Benjamin Netanyahu nog even zijn gang moet gaan.

Of de UEFA ooit zover zou gaan om Israël te bannen, dat mag worden betwijfeld. Als het er wel van komt, zal de Sloveense afkomst van UEFA-voorzitter Aleksander Ceferin er misschien iets mee te maken hebben. Slovenië heeft eerder deze week als eerste land Netanyahu de toegang tot zijn grondgebied ontzegd. Of is het dan Ceferins aversie voor FIFA- voorzitter Gianni Infantino? Die zal nooit tot een uitsluiting van Israël overgaan want dan mag hij niet meer op de schoot bij Donald Trump.

En dan is er nog de Qatarees Nasser al-Khelaïfi. Hoezo, wat hebben Qatar en de UEFA met elkaar te maken dan? Welnu, Al-Khelaïfi is de grote sterke man van Paris Saint-Germain en is verkozen als voorzitter van de European Club Association. In die functie heeft hij een zitje in de raad van bestuur van de Europese voetbalbond UEFA. Aardig, niet onbelangrijk detail nog: als voorzitter van de beIN Media Group en Qatar Sports Investment controleert hij meer dan één Europese voetbalportefeuille. Vergeet daarbij niet dat Al-Khelaïfi eerst voor de staat Qatar werkt en laat nu net Qatar zwaar beledigd zijn na die aanval van Israël op het Hamas-bestuur in Doha.

De apartheidsstaat Israël hoort niet thuis op welk internationaal toneel dan ook en al helemaal niet op een sporttoneel. Als er geen uitsluiting komt van Israël, dan komen er boycots van landen die het niet meer kunnen aanzien, zoals in de stijl van het Eurovisiesongfestival.

In het verleden is al meermaals gebleken dat de druk van de ‘welwillenden’ uiteindelijk de doorslag geeft. Israël is de 21ste-eeuwse versie van het Zuid-Afrika van de twintigste eeuw, al hebben die er bepaald langer dan twee jaar over gedaan om 70.000 zwarten over de kling te jagen.

Al in 1948, toevallig ook het jaar van de weinig doordachte stichting van de staat Israël, vroegen de eerste Afrikaanse landen aan het Internationaal Olympisch Comité om Zuid-Afrika uit te sluiten. Het duurde tot 1964 voor de Amerikaanse hardliner en racismeontkenner Avery Brundage overstag ging voor een combine van Europese communistische landen en gedekoloniseerde landen en Zuid-Afrika uitsloot.

De situatie in Israël en Gaza vandaag is misschien anders dan die in Zuid-Afrika en de townships, maar in de praktijk is er sprake van een discriminatie van de ene bevolkingsgroep tegenover de andere. Uiteindelijk heeft die inbreuk op het olympisch handvest destijds tot de ban geleid voor de Spelen van Tokio in 1964 en duurde tot 1992.

Met een Afrikaanse (weliswaar een witte) vrouw als sportpaus aan het hoofd van het Internationaal Olympisch Comité wordt al eens snel gedacht dat Israël sneller uit de olympische dan uit de voetbalmiddens zou kunnen verdwijnen. Geloof dat maar niet. Het IOC zal er alles aan doen en alles slikken om de Olympische Spelen van Trump (en de man zelf) niet te bruuskeren. Anderzijds, als het voetbal toch overstag zou gaan, kunnen de dominosteentjes snel vallen.

Mayonaise

Zou dit geen idee zijn? België-Zuid en België- Noord nemen het vooraf tegen elkaar op – dat mag op de Heizel, zo moeilijk doen wij in het noorden niet – en bereiden elk van hun geselecteerde atleten voor op de kampioenschappen, volgens de eigen filosofie. Zelfde vlag, maar eigen vlucht, eigen omkadering, eigen atleten, eigen geld, eigen visie op topsport. Hoe dat dan moet met de estafettes? Dat zal tijdelijk een dingetje zijn, maar als u de sportgeschiedenis er zou op naslaan, zult u merken dat gescheiden delegaties uit eenzelfde ‘land’ (Tsjechië en Slovakije na de splitsing en Oost- en West-Duitsland voor de hereniging) beter presteerden dan samen.

Voor de Belgische atletiek is dat misschien een oplossing, want hoe het verder moet na de wereldkampioenschappen is niet geheel duidelijk. Alle gekheid op een stokje, bovenstaand scenario is niét het antwoord op het treurspel (zie ook de zaterdagkrant) dat in Tokio werd opgevoerd. Maar wat dan wel?

Tot dit weekend leek het probleem zich te beperken tot een zure oprisping van Nafi Thiam. De drievoudige olympisch kampioene had sinds haar derde olympische titel in Parijs nog geen deuk in een pakje boter gesprongen, gegooid of gelopen en daar kwam in de directe aanloop naar Tokio ’25 weinig verandering in.

Het gezeur over pesterijen klonk dan ook een beetje als de vlucht vooruit, en dat werd bevestigd op dag één. In het laatste nummer van de meest compacte en belastende zevenkamp ooit finishte ze als allerlaatste, in een voor haar beschamende tijd. Haar eerdere prestaties die dag waren nog als redelijk te kwalificeren, maar Anna Hall was wel al gaan vliegen.

Je moet je afvragen waarom Thiam zich in een postolympisch jaar überhaupt al meteen weer in de strijd wilde gooien. Haar laatste hoogtepunt zou in het preolympisch jaar ’27 en olympisch jaar ’28 moeten liggen. Als er nu één recht had op een sabbatjaar, dan was zij het wel.

Het antwoord is simpel: inkomsten veiligstellen. Thiam heeft verzekeraar AXA, automerk Polestar, sportmerk Nike, horlogemerk Richard Mille en energiedrank Red Bull waar ze schatplichtig aan is. Schatplichtig in de betekenis dat ze haar willen zien en bij voorkeur willen zien presteren.

Bovendien trekt ze ook nog een salaris van ADEPS en collecteert ze her en der werkingsbeurzen voor haar trainingen en haar omkadering. Dat ze op de payroll van de Franstalige overheid staat, is een niet te verdedigen anomalie. Een topsportsalaris van de overheid (ADEPS, Sport Vlaanderen) is een hulpmiddel, noem het gerust een subsidie en subsidies dienen om in te grijpen waar de markt faalt. Nafi Thiam heeft dat salaris niet nodig met inkomsten van meer dan een half miljoen per jaar.

Van pesterijen was dus geen sprake, aldus bij monde van de voorzitter van de Franstalige atletiekbond LBFA, Jessica Mayon, die zo haar topatlete in de wind zette. Dat was vorige week. Ongetwijfeld heeft daarna de Leopold II-laan (hoofdzetel ADEPS) gebeld. En omdat Mayon en co. ook door ADEPS worden betoelaagd en betaald, en ze de perceptie tegen had, maakte Mayon een bocht van 180 graden.

Dit weekend luidde het plots anders. “Er waren er die Thiam niet wilden selecteren.” Lees: laat ik de Vlamingen onder de bus gooien. Dat ene zinnetje werd na dat ene beeld (de kine van Thiam op de stoep) de leading story bij de meegereisde media die wel vaker opschrijven en herhalen wat het beste bekt en de meeste clicks oplevert.

Mayon heeft als co-voorzitter van de uitgeholde Belgische atletiekbond in de raad van bestuur zelf mee beslist over de veelbesproken code of conduct waarmee de heisa begon. Vervolgens werd de chef de mission (Rutger Smith) de wei in gestuurd om de atleten te laten tekenen.

Bij sommigen werd de arm net niet omgewrongen, maar ze tekenden. Alles oké, tot bleek dat Thiam een uitzondering zou krijgen. Waarom Thiam en haar dikke sponsors wel en pakweg een Alexander Doom en zijn kleine geldschieters niet? De kans dat AXA de godin Thiam aan de kant zou schuiven omdat AG tijdens het WK haar foto zou gebruiken, was ook zonder haar vroege exit onbestaande.

De chef de mission (een rechtlijnige Nederlander) was nog maar net gewend geraakt aan de soms kromme Vlaamse manier van handelen, maar de windhaantactiek van de Franstaligen was de druppel te veel. Hij gaf zijn opdracht terug en bleef thuis.

Het zou Vlaams voorzitter Gery Follens (ook in Tokio en co-voorzitter samen met Mayon) sieren als hij de Vlaamse versie van de feiten uit de doeken zou doen, maar hij doet er voorlopig het zwijgen toe. Hij en Sport Vlaanderen hebben nu één opdracht: zorgen dat de mayonaise van Mayon niet pakt.

Treurspel in Tokio

Als de Amerikaanse zevenkampster Anna Hall geen foute sushi heeft gegeten gisteren na de competitie, loopt ze vandaag ongehinderd naar de gouden medaille op dit WK. Van de Nafi Thiam van dag één hoeft ze alvast niet bang meer te zijn.

Die haalt niet het olympische niveau dat we van haar gewend zijn. Halfweg is 336 punten het verschil tussen Hall en Thiam. De Belgische staat op een voor haar erg ongewone zesde plek na de eerste zevenkampdag. Zelfs dat podium halen wordt nog een dingetje.

Er zullen er een paar in de top van de Ligue Belge Francophone d’Athlétisme (LBFA) en Belgian Athletics een zucht van verlichting hebben geslaakt. Aan hun pesterijen (aldus het kamp-Thiam) zal het niet hebben gelegen.

Met name die bedroevende 25.52 op de 200 meter − een seconde trager dan gewoonlijk − kan niet worden verklaard door mentale problemen. Wat er goed, fout en een beetje scheef ging in de eerste vier proeven, dat kwamen we van haar niet te weten.

Het gebeurt wel meer dat ze de mixed zone tussen de twee dagen mijdt als de pest, maar als Thiam vanavond (deze namiddag) haar uitleg zal doen, kan ze het gehannes met de atletiekautoriteiten niet inroepen om haar nederlaag te verklaren. Komt ze er toch op terug, dan zal ze erg ongeloofwaardig klinken.

Anna Hall is de nieuwe standaard in de zevenkamp, nadat Nafi Thiam dat bijna negen jaar lang is geweest. Dat is geen schande. Hall haalt een constant niveau dat Thiam nooit heeft gehaald en dat ze misschien in haar beginjaren ooit had kunnen bereiken, als ze toen adequaat was begeleid door verschillende specialisten.

Of zijzelf, dan wel haar trainer van toen Roger Lespagnard die boot hebben afgehouden, of allebei, zullen we misschien ooit te weten komen als ze haar memoires schrijft. Vaststaat dat iedereen met kennis van speerwerpen haar techniek van toen een bijna garantie op een blessure noemde. Wat ook gebeurde en waarna ze nooit meer haar niveau van 2017 haalde.

Gedane zaken nemen geen keer, Thiam heeft drie olympische titels, twee wereldtitels en drie Europese. Dat doet niemand haar na. In Europa blijft ze in haar specialisme zevenkamp nog wel even de maat der dingen, gezien de bloedarmoede in de meerkamp, misschien wel tot er bij haar een been of arm afvalt.

Afgezien van haar eigen conclusie na haar troonsafstand als koningin van de zevenkamp, zou het goed zijn als er lessen worden getrokken uit het treurspel dat een deel van de Belgische delegatie in Tokio heeft opgevoerd. Wat ook de reden is, wat ook de achtergrond, of de context, eventueel het verleden, een slimme bond zorgt voor de best mogelijke omkadering van het koninginnenstuk van de delegatie.

Dat de fysio van Thiam geen pasje kreeg voor het trainingsveld is beschamend, welke uitleg daar ook voor wordt verzonnen. Een grote blunder die uiteraard werd overbelicht door het kamp-Thiam en gretig opgepikt door de media. Een drievoudig olympisch kampioene die op het trottoir wordt behandeld door haar fysio was een sterk beeld waartegen geen communicatie van welke bond ook het kon winnen. Een slimme bond vermijdt dat soort toestanden.

Een slimme bond zorgt ook voor een vaste lijn met Thiam en co., meer met co. dan met Thiam desnoods. De atlete is groot geworden door haar ding te doen op haar manier en communicatie is nu eenmaal niet haar fort, hoewel ze in de aanloop naar Tokio wel een aantal keer opvallend spraakzaam was.

In Tokio nam ze de gelegenheid te baat om de bond te beschuldigen van pesterijen, oud en nieuw zeer. Dat had allemaal met haar entourage moeten zijn doorgesproken, op voorhand en ver weg van de procedures die gelden voor standaardatleten. Thiam is niet standaard. Ze heeft truken en grillen (aldus de bobo’s) maar ze heeft nog meer prijzen.

In hoeverre haar entourage − lees haar management − de zaken op de spits heeft gedreven, zullen we dat ooit te weten komen? Voor het imago van de bonden zou het goed zijn als alle stappen om tot een vergelijk te komen openbaar worden gemaakt.

De code of conduct werd als een commercieel wurgcontract weggezet, terwijl de LBFA en Belgian Athletics daarin niet verder gingen dan pakweg het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité (BOIC) vorig jaar rond Parijs. Als het klopt dat Thiam alleen in de week van het WK in Tokio geen reclame-uitingen kon voeren met haar eigen sponsors, ter bescherming van die van de atletiekbond, dan was dat een redelijk verzoek.

Dat verandert niks aan de sportieve conclusie na dit WK: als ze naar L.A. ’28 wil, met een redelijke kans op succes, moeten Thiam en co. terug naar de tekentafel.

Schaamsport

Drie langeafstandsnummers gehad op de wereldkampioenschappen in Tokio en in de eeuwige strijd tussen Kenia en Ethiopië staat het 2-0 voor Kenia. De dubbele olympisch kampioene Beatrice Chebet won zaterdagavond al de 10.000 meter van de Ethiopische medefavoriete Gudaf Tsegay, die pas derde werd. Niet bepaald een verrassing.

Gisterenochtend won Peres Jepchirchir na 42 kilometer en 195 meter de sprint tegen de Ethiopische topfavoriete Tigst Assefa. Dat was dan weer wel een verrassing. In de avondsessie, bij ons in de namiddag te zien, ging de zege op de 10 kilometer zowaar naar de Fransman Jimmy Gressier, voor de Ethiopiër Yomif Kejelcha.

Met langeafstandslopen is het zoals met de Tour de France eind vorige eeuw en het eerste decennium van deze eeuw: behaalde resultaten zijn geen garantie dat ze overeind blijven nadat alles grondig is gecontroleerd. ‘Alles’ moet u lezen als de urine- en bloedstalen.

Bij uitbreiding, met atletiek is het zoals het wielrennen begin deze eeuw. In 2024 had de atletiek te maken met 161 dopinggevallen. Tel daarbij zeven cases van fraude en corruptie bij dopingafnames en vier herteste positieve stalen en je komt aan een record van 172 dopingdossiers waar de Athletics Integrity Unit momenteel het hoofd mag over breken.

Ook in de laatste cijfers van de eerste helft van 2025 slaat atletiek alle records met alweer 74 dossiers. Voor wie de cijfers van nabij wil bestuderen, die worden bijgehouden door de MPCC, een vereniging van wielerploegen die ijveren voor schoon wielrennen en die heel verheugd waren dat wielrennen de eerste helft van dit jaar was gezakt naar de dertiende plaats op de schaamlijst.

Een en ander verdient wel een breder kader. Er worden wereldwijd veel meer beoefenaars van atletiek dan wielrenners aan dopingcontroles onderworpen, maar niettemin is en blijft atletiek de eerste dopingsport.

Dat is zo sinds de mens dacht er goed aan te doen naar extra middelen te grijpen om beter te kunnen sporten. Alle doping is eerst uitgeprobeerd in de atletiek voor het de weg vond naar de andere sporten. De oersport atletiek is ook de schaamsport met de langste schaamlijst.

Het grootste schaamland is India met 152 positieven, over alle sporten. India telt als land evenwel niet mee als het op presteren aankomt. Op de laatste tien Olympische Spelen kon het amper twee keer goud winnen, in Peking in schieten en in Tokio met speerwerper Neeraj Chopra.

Het op één na grootste schaamland is Kenia. Het liet in 2024 61 positieven optekenen. Je mag ervan uitgaan dat minstens driekwart van atletiek afkomstig is. Geen land heeft meer dopingzondaars in de atletiek dan Kenia. Opvallend: ze lopen allemaal minstens 1.500 meter. Voor minder doen ze het niet en meer is hun voorkeur. In de kampnummers vind je haast geen enkele Keniaan of ze winnen hoogst zelden een prijs.

Momenteel staan 139 Kenianen op de straflijst van de Athletics Integrity Unit. India is nummer twee met 129, Rusland drie met 69. Voor alle duidelijkheid: dat zijn de lopende straffen, bijna steeds van vier jaar of zelfs langer.

Kenia valt op omdat het in tegenstelling tot India geen onderdeurtjes zijn die worden betrapt. Het stikt op die lijst van huidige en voormalige recordhouders en medaillewinnaars. De laatste is Ruth Chepng’etich, die vorig jaar in oktober in Chicago het wereldrecord op de marathon verpulverde met twee minuten en als eerste vrouw onder de 2u10 dook.

Zij werd deze lente betrapt op hydrochloorthiazide (HCT) in haar urine. Dat is een plasmiddel dat kan worden gebruikt om andere middelen te maskeren door ze sneller uit te plassen. Omdat soms vervuiling optreedt van HCT wordt een drempelwaarde van 20 nanogram per milliliter urine gehanteerd. Chepng’etich liet maar lieft 3.800 ng/ml optekenen.

Opvallend: ze aanvaardde meteen haar straf van twee jaar. Had ze die niet aanvaard, dan waren ze misschien verder gaan zoeken en hadden ze meer gevonden. Meer, in de betekenis van dopingsubstanties die vier jaar veroordeling opleveren. Ze behoudt ook haar wereldrecord. Handig gezien van Ruth en Federico. Beetje duiding: Chepng’etich is de vijfde betrapte topatleet van de inmiddels behoorlijk infame atletenmanager Federico Rosa.

De hele atletiek, behalve Kenia dan, kijkt nu naar World Athletics-voorzitter Seb Coe. Die was er na zijn aantreden in 2015 heel snel bij om Rusland uit te sluiten, maar voor de minstens even omvangrijke lijst van Keniase zonden blijft hij voorlopig toondoof. Als één land een collectieve strafbank verdient tot het zijn antidopingzaakjes op orde heeft, dan wel Kenia.

Superioriteit

Als u deze week de andere berichtgeving hebt gevolgd, dus niet alleen over Clément, Gaza en Oekraïne, dan bent u weer een heel stuk stuk wijzer. Zo weet u bijvoorbeeld dat wie padel speelt een grote kans heeft om kreupel te eindigen. En dat wie fietst meer kans heeft te verongelukken. Helemaal als u met een speedpedelec rijdt, inclusief een grote kans op blijvende invaliditeit.

Bijgevolg, maar dat moest u tussen de regels lezen: wie gaat padellen met de speedpedelec is geen lang leven beschoren.

Er viel ook nog wat nieuws in die trant te rapen over wie met een elektrische step rijdt. Dat zijn ondingen die best verboden zouden worden. Daarom laten we die hier buiten beschouwing. Vraagje: val je op je kop omdat je e-stept, of ben je eerst op je kop gevallen en ga je dan op de e-step?

Padel dan. Dat is slecht voor de achillespezen en de kine’s doorheen het hele land hebben hun handen vol met de revalidatie van achillespeesblessures, ingescheurd, afgescheurd of ontstoken. Wie denkt dat hij/zij goed af is met ‘ontstoken’: blijf dromen. Chronische ontstekingen zijn een voorbode van rupturen.

Toetsenbordhelden voelden zich na de publicatie van dat onheilsbericht meteen geroepen om de gezondheidskosten van zo’n vrijetijdsblessure in vraag te stellen. Het was geleden van de eerste covidopsluiting dat er in de lezersbrieven in die termen werd uitgehaald naar de bewegende mens. Destijds hoorde en las je dat ook: dat je de gezondheidszorg niet extra mocht belasten (toen door het fietsen) want, o wee, je zou eens kunnen vallen en naar de spoed moeten.

Padel is en blijft voor de meeste padellers een vorm van tennis voor mensen die niet kunnen tennissen en niet willen lopen. De sportieve waarde van veel padelwedstrijdjes is ver te zoeken en het effect op de fysieke conditie moet ook niet worden overdreven. En er zijn de buren die hoorndol worden van dat getok. Dat klopt allemaal.

Anderzijds heeft padel zoals alle vrijetijdsport in groep en in competitievorm een niet te miskennen educatieve en sociale waarde. Vervolgens is het beter een beetje te bewegen en af en toe op een bal te slaan, desnoods misslaan, dan helemaal niks te doen. Ten slotte vervullen padelclubs, nadat de laatste bal is gemept, de sociale functie van een dorpscafé na de mis. Dat bij beweging geregeld iets mis gaat in het geval van padel, met die bruuske korte bewegingen op dat stugge speeloppervlak, dat is nevenschade. Moet de maatschappij daarvoor opdraaien? Neen, maar daarvoor dienen de ledenvergunningen die inclusief verzekering worden verkocht.

Komen we bij de fietsongevallen. Ik ben ervaringsdeskundige: af en toe een zijwaartse schuiver zonder veel erg, maar ooit in één jaar (2003) een nekwervel en een sleutelbeen gebroken, bij twee verschillende crashes. Twee keer mijn schuld. Twee keer van in groep te rijden, met de racefiets. De nekwervel van in een peloton niet goed op te letten, achterwiel aangetikt en… Het sleutelbeen van in een performante groep tussen mijn kader te hangen, te dicht op de voorganger te rijden, te bruusk te remmen, over het stuur en…

Amateur dus, jawel, maar zo wel ervaren tegen wil en dank. Ik rijd afwisselend met een gewone fiets, racefiets, gravelfiets, mountainbike, e-mountainbike, speedpedelec en plooifiets. Veruit het veiligst is met de racefiets op de rollen. In potentie veruit het gevaarlijkst is de speedpedelec, met de nadruk op ‘in potentie’.

Een speedpedelec is het equivalent op twee wielen van een Porsche of een andere sportkar, met dat verschil dat je met een speedpedelec wel plankgas mag rijden. Alleen mag dat niet overal en vooral mag niet iedereen dat. Vijfenveertig per uur is niet aan te raden voor wie op eigen beenkracht nooit veertig heeft gereden. Vijfenveertig per uur is ook niet aan te raden op de soms dramatisch slecht onderhouden fietspaden. Vijfenveertig is ten slotte niet aan te raden tussen andere fietsers.

Een speedpedelec heeft een achterwielmotor, extra gevaarlijk voor wie niet weet dat bij de minste trap in de bocht dat wiel wordt aangedreven. Daarom gaan de meeste speedpedelecrijders minstens één keer in een bocht onderuit. Onaangepast rijgedrag met een te snelle machine, daarom vallen ook zoveel ouderen met een elektrische fiets.

We zijn inmiddels met te veel fietsers met uiteenlopende snelheden en vaardigheden op een veel te kleine oppervlakte onderweg. Dat zal af en toe fout lopen. Maar elke fiets – groot, klein, snel, traag – is altijd beter dan een auto. De superioriteit van de bewegende mens, padellend of fietsend, tegenover de zittende mens blijft buiten kijf.

Geslachtstest (afl. 2.354)

Tot en met 14 september wordt in Liverpool in de M&S Bank Arena gebokst. Oshin Derieuw neemt het vandaag op tegen de Oezbeekse Navbakhor Khamidova nadat ze eerder de Algerijnse Ichrab Chaib op punten versloeg. Dat werd een beetje overdreven gehypet als de eerste overwinning ooit op een WK voor een Belgische vrouw. Dat heet blij zijn met een dode mus, al is dode mus niet het beeld dat past bij Derieuw. Haar begeesterende zelve kennen we nog van de Olympische Spelen vorig jaar, waarin ze van een Chinese verloor in de kwartfinales.

Wie we ook nog kennen van de Olympische Spelen vorig jaar en wie uiteindelijk diezelfde Chinese Yang Liu klopte in de finale van haar gewichtscategorie is de Algerijnse Imane Khelif. Die is er deze keer niet bij en het is hoogst onzeker of we haar ooit nog in een boksring zullen zien.

Om uw geheugen op te frissen. Toen Khelif goed en wel bezig was aan haar olympisch toernooi in Parijs liep haar eerste tegenstander Angela Carini weg nadat ze een aantal rake tikken had gekregen. Gelijktijdig verschenen de eerste gelekte berichten dat Khelif een afwijkende geslachtsontwikkeling zou hebben (in het jargon DSD). Al dan niet met de genitaliën van een vrouw geboren, zou ze binnenin mannelijke zaadcelen produceren en over de bijhorende mannelijke testosteronwaarden beschikken, zo werd althans gesuggereerd.

Het was de geroyeerde, door het Kremlin gestuurde boksbond International Boxing Association (IBA) die via haar verdachte infokanalen een en ander de wereld instuurde. Dat werd toen afgedaan als revanche halen op World Boxing en het Internationaal Olympisch Comité (IOC), en dat was het ook. Nu blijkt dat er wellicht een grond van waarheid in die bewering zat.

De IBA had Khelif (en de Taiwanese Lin Yu-ting) eerder al eens uitgesloten van het WK 2023, dat in New Dehli plaatsvond. De bewijzen die ze voor die uitsluitingen aandroegen waren voor zover bekend geen betrouwbare laboresultaten. Erger nog, op een inderhaast bijeengeroepen persconferentie sprak de ene IBA-bobo over chromosoomtest en de andere over testosteronniveaus.

De IBA was evenwel niet meer aan zet. Toen de geroyeerde IBA-president Umar Kremlev nog eens begon te schelden op IOC-voorzitter Thomas Bach was het geduld aan de kant van de organisatoren van het olympische toernooi op. Khelif en Lin kregen groen licht en boksten: ze wonnen beiden goud. Uit de recentste informatie blijkt nu dat het IOC en World Boxing zich wellicht hebben vergist.

Het IOC realiseerde zich dat al tijdens de Spelen, maar de organisatie van de sportcompetities en de geschiktheidsbepaling van deelnemers is een voorrecht van de internationale bonden. Na Parijs werd de druk opgevoerd om tot een duidelijke afbakening van categorieën te komen.

World Boxing voerde dit jaar dezelfde test in als World Athletics. Atleten die als vrouw willen deelnemen, moeten door middel van een PCR-test (wanguitstrijkje) of een bloedafname de SRY-gentest ondergaan. Die moet dan bepalen of ze een Y-chromosoom hebben, iets wat alleen bij mannen voorkomt.

Deze test sluit trans vrouwen (die hun Y-chromosoom altijd blijven behouden) helemaal uit, maar ook nogal wat DSD-atletes zullen de klos zijn, zo werd duidelijk. Lin heeft in Taiwan de test ondergaan, die werd aan World Boxing bezorgd, en Taiwan hield haar thuis. Khelif weigerde de test te ondergaan, ging in kortgeding bij het Arbitragetribunaal voor de Sport (TAS) in Lausanne om startrecht af te dwingen maar kreeg daar nul op het rekest.

In de marge van het WK in Liverpool deed zich een ander akkefietje voor. In Frankrijk is deze test om sportieve redenen verboden. De Franse ploeg had dat gemeld en kreeg de kans om die bij aankomst in Engeland alsnog te laten uitvoeren. Op het moment van de loting voor de competitietabel waren de Franse tests evenwel niet doorgestuurd door het lab. Gevolg: geen enkele Franse vrouw in de eindtabel en het Elysée dat er zich mee bemoeide.

Het verhaal is hiermee lang niet ten einde. Toen bekend raakte dat de SRY-gentest zou worden gebruikt, en de geesten stilaan in die richting rijpten, kwam ene professor Andrew Sinclair op de proppen. “Geslachtsbepaling op basis van de SRY-gentest is een oversimplificering van het concept geslacht. Ik kan het weten, want ik heb dat gen gevonden.”

Ook de European Society of Human Genetics liet weten dat de test niet sluitend is om iemand al of niet te weren uit de vrouwensport. Wordt ongetwijfeld vervolgd, misschien al deze week naar aanleiding van het WK atletiek.

Israel-Premier Tech

Op een dag belde de grote Roger Maes, een begenadigd volleybalspeler. Of ik hem uit de nood kon helpen. Natuurlijk wel. Roger Maes, stel je voor, vroeg mij om zijn nationale brandweerploeg die last had van blessures en afzeggingen aan te vullen. Ik was dan wel geen pompier, maar hij koos mij omdat ik het dichtst bij de hal woonde en omdat mijn clubteam daar ook speelde. Hij had nog een tip. Neem je paspoort mee, want het is tegen de Israëlische brandweerselectie.

Bij de hal aangekomen zag ik dat er via de gewone ingang geen doorkomen aan was. Iedereen werd door agenten in burger gefouilleerd. Ik kende een shortcut, als tenminste die ene raamdeur achteraan op een kier stond. Check, dat was het geval, dus ik langs de raamdeur naar binnen en zo via de chauffagekamer richting kleedkamers.

Had ik niet moeten doen. Voor ik er erg in had, werd mijn sporttas uit mijn handen gerukt en sprongen drie mannen boven op mij. Een trok een pistool. Ik kon geen woord uitbrengen. Minutenlang werd ik in bedwang gehouden terwijl mijn tas werd doorzocht. “I’m a volleyball player”, stamelde ik. “Roger Maes…”

Sinds die dag weet ik dat de aanwezigheid van Israëlische teams of atleten altijd weer aanleiding is voor een hele hoop gedoe.

Ongeveer twintig jaar later liep ik met een dagpas door de atletensectie van het olympische dorp in Atlanta, toen een bomalarm afging. Iedereen vluchtte alle kanten op, ik liep mee met de Nederlandse hockeyer die ik net had geïnterviewd langs een nooduitgang door een dubbele afrastering met prikkeldraad. ‘Under high voltage’, zo stond er in grote letters op.

Nou mooi, zei de Nederlander, hier zitten we veilig. ‘Hier’ was bij de Amerikaanse en Joodse mensen. De VS en Israël hebben in elk olympisch dorp na de aanslag van München 1972 hun eigen beveiligde compound centraal in het dorp. Ik ben er uiteindelijk buiten geraakt, zij het met de nodige uitleg en drievoudig gecheckt, inclusief mugshot voor de security.

Sinds 1972 vragen alle Israëlische teams extra beveiliging en toestemming om bewapende security mee te brengen. Kort door de bocht: met Israëlische teams niks dan ellende voor tegenstanders, media en publiek. Zo ook in de Vuelta. De vraag is legitiem of zij slachtoffer dan wel schuldige zijn in dat verhaal.

Hoe die veiligheidsobsessie van Israëliërs te rijmen valt met een chaotische straatsport als wielrennen is altijd een raadsel. In Roeselare, bij de start van Dwars door Vlaanderen dit jaar, kwam Israel-Premier Tech, opgericht in 2014, gewoontjes aanrijden, zonder motards. Die waren er wel voor Visma en de grote ploegen.

En nadat hun enige Joodse renner Nadav Raisberg er onderweg de brui aan had gegeven, kon die zelf de weg naar Waregem zoeken. Geen Mossad of aanverwanten te bekennen.

Nochtans, in november 2023 verscheen het bericht dat Israel-Premier Tech zijn renners en staf anders zou aankleden, om niet te veel in het zicht te lopen. Renners die dat wilden konden neutrale trainingskledij krijgen, en de (vracht)auto’s en bussen van de ploeg zouden niet langer in grote letters de naam Israel (in het Engels) voeren. Het team zou voortaan door het leven gaan als IPT. De Joodse ster werd anders gestileerd.

De eigenaar van Israel-Premier Tech is de steenrijke Sylvan Adams, die zich vanuit zijn persoonlijk vermogen de promotie van de staat Israël tot doel heeft gesteld. Sinds de Hamas-aanval van 7 oktober 2023 en nog meer toen nadien duidelijk werd dat Israël uit was op de vernietiging van Gaza onder het mom van een strijd tegen Hamas, uiteindelijk door de internationale gemeenschap als genocide gelabeld, is Adams nog militanter geworden. De vernietiging van Gaza en zijn bevolking blijft hij verdedigen.

Het was erop wachten en het hoeft ook niet te verwonderen dat uitgerekend in Spanje en al helemaal in Baskenland, waar ze wel wat kennen van strijden voor een eigen staat, IPT in het oog zou lopen.

Sport en politiek moeten gescheiden blijven, hoor je weleens. Wie dat bazelt, is los van de realiteit. Tegen een team dat wordt ingezet voor de promotie van een land dat een heel volk probeert uit te moorden wordt straatprotest legitiem.

De wereldwielerbond UCI was erg doortastend toen het in 2022 de licentie van de Russische Gazprom-ploeg introk na de invasie van Oekraïne. Ze hadden op zijn minst de ultrazionist Sylvan Adams vanaf 2024 moeten verplichten om zijn team een andere naam te geven. Sinds 2025 en met de huidige stand van zaken in dat conflict heeft geen enkel Israëlisch team in welke sport dan ook startrecht.