Ongelijk speelveld

Vorige week lag in de Premier League een belangrijk voorstel ter stemming. De bedoeling was het financiële speelveld te effenen. Financiële regels bestaan al langer.

De Fransen waren in 2006 eerst met hun financiële controle van het voetbal. Dat was eerder gericht op het vroegtijdig stoppen van te gekke uitgaven en de faillissementen die daar het gevolg van waren.

De eerste echte aanzet kwam van de UEFA en dat heette de Financial Fair Play (FFP). Ook hier was de bedoeling in de eerste plaats het vermijden van de negatieve publiciteit door plots failliete topclubs. Een eerlijke herverdeling van middelen was niet aan de orde. De Engelsen hadden ook hun rekening gemaakt en stelden vast dat de clubs bijna 4 miljard euro schulden hadden. Ze volgden snel en hun eigen versie van de financiële regels heette de Profit and Sustainability Rules (PSR).

Inmiddels was de UEFA na Covid-19 overgegaan naar een nieuwe set regels: de UEFA Financial Sustainability Regulations (FSR). Een niet eens nieuw principe in de FSR was de Squad Cost Ratio. Simpel gesteld: wat mag een team kosten in verhouding tot de omzet. Dat principe hadden ook de Engelsen aanvaard en zij legden dat op 85 procent van de totale omzet, die vaak door allerlei trucs werd opgepompt.

Clubs die in Europa wilden aantreden, moesten zich evenwel aan de 70 procent van de UEFA houden. Geen van die regels, ook niet de Squad Cost Ratio, had de intentie om het competitief evenwicht te bevorderen. Wat ter stemming lag vorige week in Engeland had dat wel. Lang niet zoals in de Amerika, waar echt wordt herverdeeld, maar toch min of meer een stap in de richting van het afvlakken van een in toenemende mate financieel ongelijk speelveld.

Het had een revolutie kunnen betekenen, de aanvaarding van een financiële verankering, officieel Top to Bottom Anchoring (TBA). Hoe moest dat werken? Het voorstel bestond erin dat de maximale uitgaven van een club in de Premier League zouden worden beperkt tot ongeveer vijf keer wat het twintigste gerangschikte team in de Premier League aan televisie- en prijzengeld zou ontvangen. Voor dit seizoen zou dat budgetplafond net geen 700 miljoen euro bedragen.

Lang verhaal kort: de financiële verankering werd weggestemd, door de topclubs. De Squad Cost Ratio ligt nog steeds op 85 procent maar wordt nu berekend op alle voetbalgerelateerde inkomsten. Daarbij ook de transferinkomsten, want we hebben het over de enige industrie die ongehinderd mensen mag verkopen.

Noem mij gek, desnoods geobsedeerd, maar daar zat ik aan te denken toen ik zaterdag Bayern – St. Pauli volgde vanop de rollen. Ik ergerde mij blauw aan de commentator, vooral dan omdat hij de 1-1 die aan het bittere einde nog op het bord stond moedig en net niet verdiend noemde.

Het werd nog 3-1. 1-1 was niks minder dan een sportieve schande geweest. In geen enkele ploegsport kan je met zo weinig aanvallende intenties aanspraak maken op zo’n resultaat. Voetbal mag dan juist populair zijn omwille van die onvoorspelbaarheid door extreem lage scores, wat is er in godsnaam mis met sportieve eerlijkheid? Moeten we er gewoon niet voor zorgen dat er meer kan worden gescoord in dat spel?

FC St. Pauli, pff. Hoe zij in München kwamen voetballen, dat was antivoetbal tot de tiende macht. Hun trainer, Alexander Blessin, kennen we nog van bij KV Oostende en Union. Blessin stond volgens de overlevering voor aanvallend en intens voetbal.

Aanvallen was niet aan St. Pauli besteed. Dat intense, dat kennen we van Union. Overal en altijd in duel, met een verbetenheid die grenst aan het fanatieke en het reglementaire. Tikje op de kuit hier, duwtje in de rug daar, gaan liggen voor dood, iedereen op en rond het veld op de zenuwen werken.

Inmiddels aanbeland in de cooldown, was het moment waarop ik aan dat financiële speelveld moest denken. De commentator had gelijk: het moedige St. Pauli, voorlaatste en acht duels verloren, had wel degelijk het recht om zo te voetballen.

Dat recht ontleent het aan de in het voetbal ingebakken ongelijkheid. De kleine club van Hamburg heeft vorig seizoen een omzet van 100 miljoen euro gedraaid. Bayern München klokte af op net geen 1 miljard euro. Die ongelijkheid onder Europese topcompetities en binnen alle nationale competities neemt jaar na jaar toe. De topclubs – dat bewezen ze in Engeland – vinden het mooi zo. Welaan, dan moeten ze het parkeren van een hele vloot bussen door de bezoekende kleine club en het puntenverlies na een non-wedstrijd er maar bij nemen.