Natuurlijk heeft Chris Froome (30) veel weg van Lance Armstrong (43) zoals hij bergop iedereen uit de wielen rijdt, maar daarom zit hij nog niet aan de epo of het bloed. Er is voorlopig niks mis met Froome (en Team Sky). En misschien was er ook minder mis met Armstrong.

“Kijk eens hoe Froome wegrijdt van de tegenstand. Dat lijkt verdacht veel op Armstrong, nietwaar?” Dat was de teneur tijdens of na de eerste bergrit afgelopen dinsdag, toen Chris Froome alleen in het skistation La Pierre Saint-Martin arriveerde. Hij reed inderdaad hard en hij ging een rotvaart met dat kleine molentje van hem en misschien was het molentje helemaal niet zo klein, maar was de cadans dan weer erg hoog.

Anderzijds, wat had Froome dan moeten doen om weg te rijden van zijn tegenstanders? Groter en trager trappen? Zo is hij niet opgevoed. Trager gaan rijden? Dan rijd je niet weg, zo simpel is koers. Er waren niet veel andere opties voor Froome dan te doen wat Armstrong deed: op de limiet rijden, in het besef dat hij in een goede dag als enige een bepaald vermogen gedurende een bepaalde tijd kan aanhouden en zodoende een kloof kan slaan met de tegenstand. Dat die kloof uiteindelijk in de minuten liep, is niet zijn schuld, maar ligt eerder aan de tegenstand.

De redenen zijn divers. Bij Vincenzo Nibali zijn die dubbel: die heeft een Tour in 2014 gewonnen met overwicht omdat hij the best of the rest was, nadat de twee topfavorieten zich een breuk hadden gevallen. Nibali van 2014 kwam in de buurt van de waarden van Froome van 2013, maar Nibali is een gelijkmatige klimmer terwijl Froome getraind is om een paar keer ongenadig te versnellen. Bovendien waren ze bij Astana een beetje ziek en zuchtig. Een virusje, hoe klein ook, kan procenten verschil maken.

Nairo Quintana? Is te veel natuurtalent en traint wellicht te weinig gestructureerd, daar in Colombia. Alberto Contador dan? Wat een grote opluchting dat in deze tijden van geïntensifieerde bloedcontroles twee grote rondes niet meer te combineren zijn. Contador kwam tegemoet aan de eisen van zijn gekke geldschieter Oleg Tinkov om ze allebei te rijden en betaalt daar nu de rekening voor.

De rest? De Fransen Romain Bardet, Jean-Christophe Péraud en Thibaut Pinot komen zwakker voor de dag dan vorig jaar, maar dat heeft dan weer te maken met het niveautje extra dat er door Froome en co. is bijgekomen en vooral diens mentale overwicht dat bij de tegenstand de benen afsnijdt.

‘No stone unturned’

Team Sky begon in 2010. Geen onbelangrijke datum, want het laatste jaar van Lance Armstrong die toen al niet meer onbesproken was, maar tegen wie nog geen aanklacht liep. Sky was gericht op een plaats verwerven in het wielrennen in het al-gemeen, maar 2011 ging de mist in omdat grote motor Bradley Wiggins aan de rol ging in de winter en niet meer in vorm geraakte.

In 2009 al hadden ze Tim Kerrison vanuit Australië gehaald. Een inspanningsfysioloog gepokt en gemazeld in het zwemmen, die als opdracht kreeg om de wielerwedstrijden op fysiologisch vlak te ontleden. Met andere woorden: hoe, waar en wanneer worden koersen gewonnen en wat is daar allemaal voor nodig?

Leave no stone unturned, was de opdracht. Met andere woorden: sloop alle heilige huisjes van de koers en kijk of ze het predicaat heilig wel verdienen. Een ex-renner die bij de studieronde was betrokken, is formeel: “Niet recente Tour- winnaars als Cadel Evans of Carlos Sastre waren de norm. Het was duidelijk dat je de Tour alleen kon winnen als je hard bergop kon rijden en daar bovenop een extra versnelling kon plaatsen. Een mix van Alberto Contador en Lance Armstrong zou ideaal zijn, heb ik weleens gehoord. Maar wel clean.”

Armstrong als maat der dingen, daar waren geen hogere studies voor nodig. En uiteraard kwam ook het aspect doping aan bod, waarop Tim Kerrison zou hebben gezworen dat hij met gerichte training kon bereiken wat anderen deels uit doping hadden gehaald. Twee jaar later was hij klaar met zijn ontleding, maar het seizoen van Sky ging de mist in, mede door Wiggins’ labiele gedrag. Door het oude wielrennen werd hard gelachen om zoveel naïviteit: “Jaguars en mooie bussen hebben ze al, nu nog koersen winnen.”

Ze hebben die eerste jaren wel veel geleerd bij Sky. In de klassiekers loonde hun aanpak ook, maar was vorm van de dag, parcourskennis, tactiek en vooral geluk al even belangrijk als wat onder de motorkap zat. De opgevoerde grote motoren waar zij aan bouwden, zouden pas in de (veel eerlijkere) rittenwedstrijden echt het verschil kunnen maken.

In 2012 won Sky de Tour met Bradley Wiggins, die een jaar als een pater had geleefd. Maar het was Kerrison die op basis van de vermogenswaarden van de winnaar en zijn luitenant Chris Froome naar de ploegleiding stapte en meldde dat Froome meer een garantie was op succes dan de winnende kopman zelf. Dat wisten ook Froome en zijn vrouw, waarop die nog in de Tour begon te tweeten dat haar vent bergop veel beter was dan zijn kopman, iets wat Froome ook een paar keer duidelijk had willen aantonen.

Copy-paste Armstrong

Het verschil was te groot om te negeren en Froome luisterde beter. Hij zou de editie 2012 winnen. Voor Tim Kerrison – inmiddels Head of Performance Support – paste de witte Keniaan, die Brit was geworden, beter bij de uiteindelijke doelstelling van zijn trainingen: hard rijden net onder de anaerobe drempel (waar je een inspanning 45 minuten tot een uur kunt volhouden) en bovenop die inspanning enkele zogeheten power bursts of spiked efforts (opgedreven inspanningen) plaatsen om de tegenstand op achterstand te rijden.

Daarmee kopieerde Froome eigenlijk Armstrong, want die deed dat al sinds 1999, maar dan op aanraden van Johan Bruyneel en met de hulp van epo, dat toen door meer dan 90 procent van het peloton werd gebruikt. Later werden Armstrongs prestaties afgedaan als medisch- chemische experimenten, werd zijn palmares uitgewist en het kind met het badwater weggegooid.

Maar niet door Team Sky. De gerichte trainingen van Armstrong onder supervisie van dokter-trainer Michele Ferrari op de flanken van de Teide op Tenerife en evengoed op de Col de la Madone aan de Azurenkust, zijn gecopy-pastet door Team Sky en die waren zo eerlijk daar ook voor uit te komen. Zelfs de hoge trapfrequentie van Armstrong namen ze over. Ook die techniek was evengoed het resultaat van gerichte training, maar omdat je veel zuurstof nodig hebt om dat vol te houden, werd dat later simpelweg gereduceerd tot een bijproduct van epogebruik.

Zoals Richie Porte en vooral Geraint Thomas van de week de zaak gesloten hielden, dat was US Postal revisited. Wie Thomas daardoor verdacht vindt, hoort wel te weten dat deze jongen in zijn tijd als achtervolger al 700 watt kon leveren en niet één keer, maar verschillende keren in vier minuten.

Thomas wordt nu weggezet als het winnaartje van de E3 Harelbeke dat ineens ook bergop met de besten meerijdt. Hij klom donderdag amper één seconde trager dan Armstrong op Plateau de Beille. Verdacht? Thomas reed de zeventiende tijd ooit, twee minuten trager dan Marco Pantani en dat in lichte regen en maar 15 graden, bij ideaal weer en nieuw asfalt.

Nog steeds verdacht? Misschien even verder kijken op zijn palmares. De man heeft twee keer olympisch goud gewonnen, in dé discipline van de grote motoren. Thomas is de nieuwe Wiggins en misschien zelfs een combinatie van Wiggins en Froome.

Vermogen leveren, daar draait het om. En krijg je het gewicht naar beneden zonder aan vermogen in te boeten, dan zul je ook snel bergop rijden. Dat is wat Chris Froome nog veel beter kan dan Lance Armstrong of Alberto Contador. Froome kan elke klim aan een gemiddelde van rond de 400 watt afwerken en daarmee is hij geen uitzondering. Wat hij supergoed kan en anderen minder, zijn tussentijdse inspanningen leveren van 600 watt en meer. Je krijgt ook de indruk dat hij er meer aankan dan vroeger en dat ze ook iets langer mogen duren, met als bewijs hoe hij wegreed afgelopen dinsdag naar La Pierre Saint-Martin.

Je zou dat – de traditie van het wielrennen indachtig – meteen kunnen linken aan doping, maar zou het niet kunnen dat training de oorzaak is? Kerrison liet daarover in The Guardian ooit optekenen dat hun training in de bergen vooral gericht is op korte inspanningen om een kloof te slaan, waarna een fase volgt waarin die kloof wordt verdedigd en tegelijk wordt gerecupereerd. “We moeten van 350 naar 650 watt kunnen en dat hoeft niet meer dan een tiental seconden te duren, genoeg om de tegenstander los te gooien. Vervolgens moet Chris terug naar 350 à 400 watt, anders bouwt hij boven zijn anaerobe drempel te veel lactaat (melkzuur, HVDW) op. Onze training is gebaseerd op het weg- werken van dat lactaat bij hoge vermogens.”

Nog een verschil met Armstrong en Contador, die een meer natuurlijke klimmer lijkt, is het blijven zitten in het zadel. Ook daarover is nagedacht. Kerrison: “Ook tegen 20 kilometer per uur is er zittend minder luchtweerstand dan staand. Je vermogen gebruik je dus efficiënter, vandaar dat wij trainen op aanvallen vanuit het zadel.”

De hoge cadans is ook geen toeval. Eén keer per week traint de ploeg op zeer hoge trapfrequentie, maar dat Froome 110 à 120 omwentelingen per minuut draait, zou niet afgesproken zijn. Ook dat is niet uitzonderlijk; Thomas is dat alvast gewend van op de wielerbaan.

Dopingzondaar

Froome wordt geframed als dopingzondaar, klaagt Sky. Dat klopt en het is bepaald oneerlijk zoals het spel wordt gespeeld. Neem nu de Franse trainer Antoine Vayer. Die heeft op eigen houtje bepaald dat vanaf een vermogen van 6 watt per kilogram lichaamsgewicht alles verdacht is.

Ander wetenschappers, met meer kilo-meters en publicaties, zijn het daar manifest mee oneens. Vayer ging deze week verder met onschuldige burgers en journalisten op het verkeerde been te zetten door te beweren dat Froome op de Spaanse klim Peña Cabarga ooit 470 watt had gehaald en dus een mutant (zijn terminologie voor dopeurs) was.

Hij vergat daarbij wel te vertellen dat de (steile) klim geen 6 kilometer lang is en als eindklim door een specifiek getrainde renner en perfect af-gestelde motor als Froome voor een groot deel in verzuring kan worden opgereden. Daarom worden klimmen onder de twintig minuten doorgaans zelfs door de pseudowetenschappers niet in aanmerking genomen, omwille van niet relevant. Voor het hogere doel – iemand in diskrediet brengen – worden hier appelen met peren vergeleken.

Als uitsmijter een blokje wetenschap dat u toch even moet doorworstelen. De transformatie van Chris Froome van een fysiologisch talent, die in zijn jeugd op grote hoogte leefde, tot een fysiologisch buitenbeentje past nog steeds binnen de grenzen van het menselijke, waarvan overigens niemand weet waar die liggen. Als het klopt dat hij in 2007 een maximale zuurstofopname had van 85, dan kunnen we nu op onze beide oren slapen. In 2007 woog Froome nog in de buurt van 80 kilogram. Vandaag is dat 66 of 67 kilogram, wie zal het zeggen, maar alvast te weinig om mooi en aanvaardbaar te zijn (zie column).

De waarde VO2max wordt uitgedrukt in milli-liter zuurstof die een lichaam per minuut en – nu komt het – per kilogram lichaamsgewicht kan opnemen. Vayer heeft berekend dat Froome ruim boven de 90 VO2max zou uitkomen en dus is hij gedopeerd. Ten eerste scoren sommige mensen hoger dan 90. Ten tweede: wat is die ‘berekening’ waard? Zijn eindresultaat is afgeleid uit de snelheid waarmee Froome klimt. Dat zet hij om naar watt voor een gestandaardiseerde renner van 70 kilogram en vervolgens naar watt per kilo voor Froome, om daaruit een VO2max te berekenen.

Een mooi rekenmodel, maar met flink wat foutenmarges en ook nog eens twee variabelen in het spel: de efficiëntie (hoeveel zuurstof echt in het bloed komt; tussen 23 en 25 procent) en aan hoeveel procent van zijn VO2max (tussen 80 en 90 procent) kan de atleet een langere prestatie volhouden zonder te verzuren?

Dat levert voor een verdachte 6,4 watt per kilo uiterste VO2max-waarden op tussen maximaal 98 (onwaarschijnlijk hoog) en minimaal 80 (onwaarschijnlijk laag). De berekeningen en schattingen op zich zijn geen pseudowetenschap, wel de conclusies op basis van één prestatie en één getal, en zoals altijd ligt de waarheid ergens in het midden en weten we niet precies waar. Best mogelijk dat Froome hightech gedopeerd is, maar nog meer dat hij zuiver is. Het hangt af van de lezer en de kijker wie en wat hij wil geloven.

201507181208290-54298100-1437214109-web