De beste langeafstandscoach in de historie van de atletiek is uit de sport verbannen voor vermeende inbreuken tegen de dopingregels. Maar Alberto Salazar, gesteund door zijn atleten, Nike en een hele rits anderen, laat het daar niet bij en stapt naar het TAS.

Zes jaar na de eerste geruchten over grensoverschrijdend medicinaal gedrag in het Nike Oregon Project denkt het Amerikaanse antidopingagentschap Usada eindelijk genoeg bewijs te hebben om Alberto Salazar (61) en zijn endocrinoloog Jeffrey Brown te schorsen. Salazar zou zich hebben bezondigd aan het in bezit hebben en transporteren van testosteron (wellicht voor eigen gebruik), het promoten van infusen met L-carnitine (een niet-verboden voedingssupplement), het bemoeilijken van dopingcontroles en – dé smoking gun, aldus Usada – het toedienen van een te grote hoeveelheid L-carnitine bij een hulpcoach die als haas fungeerde op training.

Conclusie van Usada: Salazar liet winnen prevaleren op de gezondheid van zijn atleten. Straf: vier jaar.

De Nederlandse Sifan Hassan – Ethiopische met een Nederlands paspoort sluit beter aan bij haar fysiologie – had vorige week op de openingsdag van het WK atletiek in Doha in haar 10 kilometer de laatste anderhalve kilometer afgedraaid in 3:59, de negende snelste tijd van het jaar op de 1.500. Hassan (pr van 3:55) trok haar schouders op en grapte na haar wereldtitel op de 10.000 meter nog dat ze met haar coach Salazar ruzie zou moeten maken over welk ander nummer ze in Doha nog zou lopen. Salazar wilde de 5.000, zij de 1.500.

Eergisteren deed Hassan haar zin en liep ze in de halve finale van de 1.500 helemaal van achteren in één ruk naar voren om te winnen. Vandaag in de finale is ze de grote favoriete op die 1.500. Salazar had niks meer te zeggen. Meer zelfs, hij zag zijn accreditatie geannuleerd en werd weggestuurd. Niet door haar maar door de internationale atletiekfederatie IAAF, nadat maandagnacht een bericht was binnengelopen dat Usada een ban van vier jaar had uitgesproken.

Opgejaagd wild

Finally, slaakten velen een zucht. Maar evenveel hadden als reactie: ridiculous.

Eindelijk of belachelijk, top of donkere magie, dat is nu het debat. Niet de minsten sprongen in de bres voor hem. Wereldrecordhouder op de marathon en fervente dopinghater Paula Radcliffe had het net niet over spijkers op laag water en vond dat er te veel energie en geld in dit onderzoek was gegaan. Nike, dat een building op de campus in Beaverton naar Salazar heeft genoemd, bleef bij monde van de CEO vierkant achter hem staan. Het heeft er alle schijn van dat Salazar het juridische apparaat van Nike zal kunnen gebruiken om zijn straf bij het Arbitragetribunaal voor de Sport (TAS) aan te vechten.

Is dit de val van een mythische coach die de grenzen heeft opgezocht en overschreden, of heeft het Usada zijn macht te veel opgerekt? Salazar hééft in een grijze zone geëxperimenteerd. Of zijn atleten daarbij betrokken waren, is zeer de vraag. Wat hem kan worden verweten, is zijn vraag aan de atleten om bij dopingcontroles geen melding te maken van de infusen met het aminozuur L- carnitine. Dat is toegestaan met een limiet van 50 milliliter per zes uur. Salazar zegt daarover dat hij geen slapende honden wilde wakker maken.

Dat op Salazar wordt gejaagd, staat als een paal boven water. De BBC zit al langer met twijfels en vond getuigen die bereid waren een boekje open te doen over zijn Nike Oregon Project (NOP), dat in 2001 was gestart en tot doel had op de atletiekbaan de Afrikanen het hoofd te bieden. De BBC was bovenmatig geïnteresseerd omdat hun eigen Somalische Brit Mo Farah richting Salazar was getrokken. Uiteindelijk zou Usada dertig getuigen vinden om over de al of niet illegale praktijken van Salazar te getuigen, onder wie ex- marathonloopster Kara Goucher en voormalig NOP-coach Steve Magness.

Bij de eerste geruchten was ook sprake van het overdreven toedienen van schildklierhormoon, slaappillen, pijnstillers en astmamedicatie aan zijn atleten, maar van die beschuldigingen is nu geen sprake meer. Wat dan met die andere feiten? Is het toedienen van een infuus aan een hulpcoach die niet in competitie uitkomt wel verboden? Is het toedienen van testosterongel aan zichzelf en aan zijn zoons verboden? Wellicht niet. Is het slim? Ook niet, en de uitleg die daarop volgde – “ik wil weten of mijn atleten niet ongemerkt testosteronzalf krijgen opgesmeerd” – is dat nog minder.

Bewondering voor Armstrong

Salazar kwam in 2015 met een gedurfd statement dat deed denken aan Lance Armstrong, die hij trouwens adviseerde om met L- carnitine te werken toen die weer triatleet wilde worden. “Ze zullen eerder het lichaam van Jimmy Hoffa vinden dan bewijzen tegen mij.” Hoffa was een bekende vakbondsleider met maffiaconnecties die in 1975 verdween en van wie het lichaam nooit is gevonden.

Salazar heeft het Usada en zijn kolerieke baas Travis Tygart met zijn opgestoken middelvinger op de zenuwen gewerkt. Dat Salazar zijn bewondering voor Armstrong nooit heeft verborgen, heeft dat nog versterkt. Dat Nike nooit een prijs betaalde voor de steun aan Armstrong en vierkant achter het Oregon Project van Salazar bleef staan, maakt alles nog erger.

Toch zitten er elementen in het Amerikaanse dossier die het Usada voor het TAS als een boemerang in het gezicht kunnen treffen. Het arbitragepanel van Usada schrijft namelijk letterlijk dat Salazar niet werd gedreven door slechte bedoelingen om dopingovertredingen te begaan. Het panel was zelfs verbaasd over de voorzichtigheid van de betrokkene bij elke nieuwe techniek of substantie in relatie tot de WADA-regels. Een getuige bevestigt dat hij er steeds op hamerde dat de regels werden gevolgd. Volgend aflevering: binnenkort op uw scherm vanuit Lausanne.

HANS VANDEWEGHE