“Weak Wilmots gives Wales plenty of hope.”

“I think Marc Wilmots has been the main reason why Belgium have yet to fulfil their massive potential. I have felt for some time that Belgium are a really good manager short of being the best team in the world…”

Kort samengevat: Wilmots is het probleem, hij is de reden dat België niet het beste landenteam in de wereld is. Het is copy-paste uit een artikel in The Times, geschreven door een Welshman. De auteur is Craig Bellamy, analist voor die krant en Sky Sports en voormalig aanvaller van de Welshe nationale ploeg. Bellamy was een slimme voetballer, een mannetje dat tussen de lijnen liep, zoals dat vandaag heet. Het is wat makkelijk, nietwaar, dat messen slijpen met zo’n 3-1 in de bak? Maar opgelet: boven het artikel staat een datum, July 1 2016. 1 juli was afgelopen vrijdag, de analyse van Bellamy verscheen dus de dag van de wedstrijd en ze bevestigt wat iedereen weet die ook maar iets van voetbal kent: Wilmots Kan Het Níét.

Hiërarchie is heilig

Kan Wilmots niks? Niet veel alvast dat een bondscoach móét kunnen. Zelfs zijn geroemde peoplemanagement is een sof en bestaat hoofdzakelijk uit het in de watten leggen van alle spelers, hen niet te veel lastigvallen met lange analyses en het op een piëdestal zetten van enkele absolute toppers, Vincent Kompany en Eden Hazard op kop. Kompany stond overigens in diezelfde The Times van afgelopen vrijdag en hij zei: “Wilmots heeft een visie over hoe de dingen moeten gebeuren en ik denk dat je die visie hebt teruggezien in de voorbije drie wedstrijden.”

Als geen visie ook een visie is – maar daar moeten filosofen zich over buigen – dan hebben we die inderdaad teruggezien. Kompany’s opmerking is gratuit, c.q. hypocriet en ze kan worden geklasseerd bij wat Eden Hazard na de wedstrijd zei: “De spelers staan nog allemaal achter de coach.” Het zijn terugbetalingen voor vier jaar van laisser-faire, laisser-aller, laisser-passer, waarbij de sterren van het elftal met rust gelaten werden en de workload werd bepaald door de spelers.

Neen, dan liever een Thibaut Courtois die zowel na Italië als na Wales zijn hamer bovenhaalde en op dezelfde nagel klopte: tactisch zat het fout. Na Wales was het zelfs een voorhamer en ik begrijp Jan Mulder op dat grasveld voor de VRT niet, als die vindt dat Courtois vóór de wedstrijd die opmerking moet maken en hij Courtois daarom net niet laf noemt. Of ik begrijp hem wel: de achtbare Mulder, die ik hoog heb zitten inzake recalcitrantie en met wie ik zijn liefde voor mooi voetbal en meer strafschoppen en rode kaarten deel, weet niet meer hoe een hedendaags team functioneert.

De hiërarchie is er heilig, de samenhorigheid doorbreek je niet, je maakt vooral geen stennis vóór een wedstrijd en je ondergaat wat de baas zegt want de baas heeft gelijk, ook al heeft hij geen gelijk. Courtois is ‘maar’ een doelman, net 24 geworden en al top drie in de wereld na Neuer en Buffon, maar slechts een doelman en met een doelman bespreek je hoeveel en vooral welke spelers aan welke paal moeten staan en voorts, vindt Wilmots, moet een keeper ballen tegenhouden en zich niet bemoeien.

Het lijkt mij ook niet dat Wilmots hem ooit heeft ingeschakeld in een tactische training – Wilmots en tactische trainingen zijn sowieso al water en vuur – waarin hij de uitvoetballende laatste man is die onder hoge druk het spel op gang brengt zoals Manuel Neuer dat moet doen onder Löw. Of dat Wilmots hem heeft gevraagd hoe de buffer voor de verdediging kan kantelen en knijpen of wat dan ook.

Fysieke slag

Maar het zat echt niet alleen tactisch fout. Zowel tegen Italië als tegen Wales werden de Belgen overlopen door een energieke 3-5-2, een veldbezetting waarbij veel en hard wordt gelopen en waarbij de slag uiteindelijk ook op fysiek vlak wordt beslist. Fysiek waren
de Belgen niet top. We zullen nooit de uitdraaien van de hartslagmeters krijgen, maar ik zou die workload op die trainingen van de voorbije maand wel eens willen zien. Wellicht is – weeral om de spelers te plezieren – niet al te hard gewerkt in die eerste weken en dan is het lastig om dat nadien weer op te pikken en gaat bij de snelle opeenvolging van wedstrijden de kaars uit. De blessure van Hazard na Hongarije kan evengoed vermoeidheid zijn geweest waarvan hij maar niet recupereerde.

Een van de kritische opmerkingen over het Belgische elftal is het gebrekkig druk zetten bij balverlies. Af en toe sprintte er wel eens één naar een tegenstander, maar dat was geen constante en het was vooral geen gezamenlijke inspanning, waardoor Wales verbazend makkelijk op de Belgische helft terechtkwam via hooguit twee driehoekjes. Romelu Lukaku leek bijvoorbeeld niet fit, hoe hij na een lange sprint tegen Hongarije minutenlang stond uit te hijgen. Niet fit betekent niet scherp en dat was hij ook niet.

Eden Hazard evenmin. Als die mee verdedigde, duurde het een eeuwigheid voor hij weer voorin te vinden was. Duitsland gezien tegen Italië, zaterdag? Oké, dat is Duitsland, die hebben altijd al kunnen lopen, maar de Duitsers kunnen tegenwoordig ook voetballen en ze hebben Italië weliswaar niet op de knieën gekregen, maar de fysieke slag hebben ze met brio gewonnen.

Laten we het nog eens samenvatten, abstractie makend van subjectieve argumenten als zijn zelfvoldaanheid, zijn aplomb, zijn tunnelvisie en de begrijpelijke staat van ontkenning waarin hij nu verkeert. Waarom wij Wilmots weg willen:

# In balbezit zijn er geen patronen om een verdedigend blok te ontwrichten.

# Bij balverlies is er geen teamtactiek om gezamenlijk druk te zetten.

# Er is geen draaiboek met lasten en lusten per positie in het elftal en met de verschillende veldbezettingen.

# Er is geen evenwicht in het team tegen een tegenstander die tactisch goed is georganiseerd en de bijsturing door de coach is ondoeltreffend.

# Er is sinds de worldcup in twee jaar geen vooruitgang gemaakt met stuk voor stuk betere en oudere spelers.

# Het team speelt niet beter op een toernooi met een voorbereiding dan voor een ad hoc interland.

# Zijn zelf samengestelde technische staf bestaat uit meelopers en hij heeft nagelaten om er een tactisch analist bij te nemen.

# Hij heeft zichzelf niet bijgeschoold.

# De trainingen zijn saai, en zelden tactisch.

# Fysiek is de ploeg niet in staat om met de toplanden te strijden.

# Al het voorgaande wordt gedeeld door media, analisten in binnen- en buitenland en door enkele spelers die lijntjes hebben lopen naar de buitenwereld en die al op de worldcup hun twijfels hebben geuit.

# Door al het voorgaande groeit nu een twee- spalt in het team en die begint verdacht veel over de linguistieke breuklijn te lopen.

Marc Wilmots verdedigt zich. Terecht. Alleen houdt zijn enig argument geen steek. De verwijzingen naar zijn palmares – Belgium’s most winningest coach! – zullen ongetwijfeld in het Midden-Oosten of Afrika de ogen uitsteken en daar kan hij dan ook makkelijk naartoe. Hier te lande en in Europa weet iedereen dat je deze generatie goede voetballers – de beste ooit, wat men ook beweert – en dat programma – twee tegenstanders uit de top twintig en twee keer kansloos verloren – een geschenk uit de hemel was. Zet een aap in de dug-out en hij doet misschien even goed.

Hebben de spelers schuld aan dit debacle? Een beetje wel, met de nadruk op een beetje. Als de ploegbaas er een zootje van maakt op de werkvloer, dan gaan de werklui vrijuit, zo simpel is dat in sport. Als een bewezen autoriteit in het trainersvak ook niet verder zou komen met deze groep, dan pas kun je stellen dat onze gouden generatie van bladgoud is, niet eerder.

Profiel nieuwe coach

Hoe het nu verder moet? Tja, als je ziet dat ene Bart Verhaeghe nu vanuit zijn bijbaan als ondervoorzitter van de voetbalbond de chef wordt van het technisch departement, dan is dat niet iets om onmiddellijk vrolijk van te worden. Verhaeghe meent dat de nationale ploeg geen doel op zich is, hooguit een marketingtool die geld moet opbrengen maar vooral geen eigen commerciële activiteiten mag ontwikkelen die zijn club concurrentie zouden aandoen.

Een sterke, dus een dure bondscoach aanstellen, zal evenmin een prioriteit zijn voor de voetbalbond die door de profclubs verplicht wordt te besparen. Dat staat diametraal tegenover de realiteit: Wilmots is onhoudbaar geworden na dit toernooi. Geef de brave man zijn C4, laat hem tot rust komen in zijn gezin, onderhandel over zijn vertrekpremie (een halvering van dat miljoen is haalbaar), en ga op zoek naar een autoriteit.

Het profiel is duidelijk: een tactisch onderlegde coach, van wie alle spelers kunnen bijleren en bij wie niemand er de kantjes mag aflopen. Waarom niet nog eens een buitenlander proberen? De hele wereld benijdt ons deze generatie en er zijn er vast wel die Belgium de snelste weg naar coachingroem vinden.