Brazilië profiteerde nauwelijks van het thuisvoordeel en het voormalige gastland Groot-Brittannië won meer medailles dan in Londen. In Rio werd meer dan één sportieve premisse herschreven.

Medailles 973 en 974 die gisteren werden uitgereikt, waren het goud voor de Verenigde Staten en het zilver voor Servië na de basketbalfinale, de laatste competitie op de Olympische Spelen van de 31ste Olympiade. Rio 2016 is definitief voorbij: de Verenigde Staten wonnen nooit meer medailles op Spelen zonder boycot en het thuisland Brazilië bleef onder de verwachtingen.

Gelukkig pakte Team Brasil in het laatste weekend nog goud in het voetbal na strafschoppen en op de laatste dag ook goud in het volleybal, telkens met de mannenploegen. In een land waar perceptie volstond om een president af te zetten, was dat voldoende voor een tijdelijk opstoot van bruto nationaal geluk. De Sete A Um – het 7-1 verlies tegen Duitsland twee jaar geleden op de World Cup – was helemaal vergeten. In de straten van Rio werd vuurwerk afgestoken en toeterden de auto’s tot laat in de nacht.

De Wall Street Journal heeft weer een studie gedaan, net als in Londen. Het observeerde 97 podia en vond dat 21 procent van de goudenmedaillewinnaars huilde. In Londen was dat vier jaar geleden maar 15 procent. Bij de vrouwen huilde 28 procent, bij de mannen 15 procent, maar bij de Amerikanen huilden de mannen meer dan de vrouwen. De helft van het tranendal op deze Olympisch Spelen was voor rekening van Neymar die minutenlang onbedaarlijk snikte na zijn beslissende strafschop.

Opvallend: geen enkele van de Britse gouden medailles vertrok ook maar een emotionele spier. Wat is er toch aan de hand met die Britten? Hoe krijg je het voor elkaar om eerst in eigen land te stijgen van 47 medailles in 2008 naar 65 in 2012 en vervolgens helemaal aan de andere kant van de wereld en onder de evenaar, nóg meer medailles te winnen. Nooit heeft een organiserend land in de daaropvolgende Spelen zijn medailletotaal vermeerderd. De nieuwe sportgrootmacht Groot-Brittannië heeft het geflikt: 67 medailles, waarvan 27 keer goud, twee minder dan in Londen.

Zestig procent van de Britse medailles komen van mannen. Bij de Amerikanen, Chinezen en Russen overtreffen de vrouwen de mannen. De Verenigde Staten worden op elke Olympische Spelen voorspeld te verliezen, maar altijd weer krijgen ze in de meest diverse sporten medaillekandidaten op de podia. Een totaal van 121 medailles overtreft de 110 van Beijing acht jaar geleden. Met nog een hele atletiekavond te gaan en een hele zondag, had Team USA zaterdag al één medaille meer dan in Peking en vier gouden meer.

Doel: Tokio 2020

Grote verliezer bij de grootmachten is China. In Peking kwam het nog precies op honderd medailles uit maar in Londen was dat
al gezakt tot 88. Hier in Rio werd het een povere 70 medailles. De reactie liet niet op zich wachten. Eerst was er sprake van een buitenlands complot, maar later kwam een bobo met een andere uitleg: goud moet niet te allen prijze, en een beetje minder is ook al goed en de weg erheen is belangrijker dan het doel. Hun tweede plaats zijn ze kwijt aan Groot-Brittannië, dat ze in Londen nog ruim klopten.

De Russen verbijten hun woede. Ze hadden er 79 in Londen, en dat vonden ze al niet goed genoeg. En dan verloren ze net voor Rio door die dopingperikelen nog eens ongeveer 150 atleten waaronder de hele atletiekploeg, op verspringster Darija Klisjina na. Die overleefde de kwalificaties niet. Rusland strandt op 56 maar zal over vier jaar in Tokio terug op volle oorlogssterkte aantreden. China mag daar ook worden verwacht.

Nog een nationalistische verliezer die wat goed heeft te maken over vier jaar is Australië. Zestien jaar geleden in eigen huis nog trotse winnaar van 58 medailles. Vandaag amper iets meer dan de helft. Het kleinste grote sportland is in shock en dat waren ze ook al in Londen. “Is Australiës horror show echt een investering van 300 miljoen euro waard?”, kopte news.com.au.

Zowel China, Rusland als Australië zullen van Tokio 2020 een doel maken. Japan zelf ligt op koers om daar vijftig medailles of meer te winnen, nadat ze in Rio op eenenveertig bleven hangen, het beste resultaat ooit.

Nationale feestdag

Drie landen hebben voor het eerst een olympische medaille gewonnen en het was meteen drie keer goud: Kosovo mocht voor het eerst meedoen en zag de vlaggendraagster Majlinda Kelmendi twee dagen later al haar judokampen winnen.

Fiji haalde het in de finale van rugby sevens van de voormalige koloniale overheerser Groot-Brittannië met maar liefst 43-7. Dat gebeurde op 11 augustus en meteen hadden de eilandbewoners er een nationale feestdag bij. Ook de plannen om de vlag met in de hoek de Britse vlag te vervangen door een ander design, werd meteen gedumpt omdat elke familie op het eiland zich net een exemplaar had aangeschaft.

Jordanië won het goud dat eigenlijk voor onze Jaouad Achab was voorbestemd en Ahmad Abu-Ghaush danste minutenlang in het rond met zijn vlag, zelfs al na de winst in de halve finale.

Nederland haalt negentien medailles en is daar niet echt tevreden mee. In een eerste prognose eind 2015 was een eindtotaal
van dertig medailles vooropgesteld. Later werd dat iets naar onder herzien, maar negentien medailles is ondanks de acht gouden plakken ver verwijderd van het target van 25 van Sydney 2000, tot nog toe het beste resultaat ooit van Oranje. Als de vergelijking met Nederland u de strot uitkomt, dan is Denemarken ook een mooie: vijftien medailles voor 5,5 miljoen inwoners.

In Afrika ten slotte haalde Kenia het van Zuid-Afrika en Ethiopië. Ook in Afrika pakte Niger zaterdag zijn eerste medaille en was daarmee in Rio het 87ste land dat een medaille won. Dat is een record voor de Olympische Spelen. 120 landen wonnen niets.