Gokreclame

Dat was een onliberale zet, van een liberale minister nog wel, dat voorstel om gokreclame af te schaffen. De liberale premier gaf hem nadien rugdekking. Moeten die liberalen niet te allen tijde tegen betutteling zijn? En dan toch het gokken – of althans de reclame voor gokken – aan banden willen leggen?

Laten we wel wezen, liberaal of niet, Franstalig of Nederlandstalig, meerderheid of oppositie: er is geen enkele goede reden om gokreclame niet te verbieden. Niet in het straatbeeld, niet op de bus, op de tram, op de tv, of in de sport. Gokken is het nieuwe roken, een pest. Het verspreidt zich als een virus en tast het maatschappelijk weefsel aan omdat de nevenschade van gokverslaving generaties lang doorwerkt.

Ik heb nog nooit op de Lotto gespeeld, maar de Lotto of een kraslot kopen is iets compleet anders, leerde de baas van de Nationale Loterij ons. Ben ook nooit in een casino binnengestapt. Wel één keer balletje-balletje gespeeld in Manhattan, en natuurlijk eerst 20 dollar gewonnen, goesting gekregen, en daarna 100 verloren. Finaal 80 dollar in de min.

Ik wist dus niet wat gokken was, tot die ene dag op de pers- tribune van Club Brugge toen ik haast niks van de wedstrijd heb gezien. Kort na de aftrap was mijn oog gevallen op het scherm van de collega een rijtje lager. Ik zag veel kleurtjes, allemaal cijfertjes en andere data passeren en ik dacht: zo, die moet ik even aanschieten want die heeft onlinedata over de aan de gang zijnde wedstrijd en die wil ik ook.

Even later slaakte hij een gilletje: oui, gagné. Zijn collega naast hem klopte hem op de schouder. Supèr, 100 euro. En toen zag ik het pas: hij gokte online op de volgende gele kaart, op de volgende corner, op de uitslag, op om het even wat, in Brugge, maar ook op andere velden. Meer dan twintig keer zag ik hem op de knop drukken waarmee hij geld inzette op wat er volgens hem zou gebeuren.

Het alarm bij de politiek is voor het eerst afgegaan in de lange hete zomer van de World Cup van 2018, toen bleek dat de helft van de geregistreerde spelers in België voor het eerst gokte en dat het grootste deel van die nieuwe gokkers bestond uit jongeren. Allemaal samen zouden die voor meer dan 330 miljoen euro hebben ingezet. In de play-offs van 2019 werden 140.000 nieuwe accounts geopend en werd dagelijks voor 4,2 miljoen euro ingezet. Dat was het uitgesteld effect van een tsunami aan gokbedrijven vermomd als voetbalsponsors.

Jaar na jaar wordt meer gegokt en door steeds meer jongeren. Niet alleen op voetbal, naar het schijnt ook op paardenwedrennen, wie weet zelfs op de duiven. Er is geen enkel objectief argument om geen paal en perk aan gokken te stellen. Het voetbal argumenteert dat 12 procent van zijn sponsoring van sponsoring van gokbedrijven komt. Het wielrennen schat dat het meer is, maar zoals steeds is het wielrennen niet bereid om bedragen te noemen.

Het voetbal heeft wel gelijk als het zegt dat het een keer mag ophouden hoe zij worden geviseerd. Of beter: het moet niet ophouden, wat scheef is gegroeid moet recht worden getrokken. Maar het voetbal heeft wel gelijk dat door die aankondigingspolitiek een stuk financiële grond en dus bedrijfszekerheid wordt weggeslagen. Dat moet anders. Eerst was er corona, daarbovenop kwamen de vermeerderde sociale lasten, en misschien gaan straks ook nog de belastingvoordelen op de schop en en passant wil men nu ook nog eens de gokreclame bannen.

Wat nog aan misstanden overblijft, is de import-export van niet-EU-spelers die nauwelijks onderworpen zijn aan een instapsalaris. Weeral, geen weldenkend burger die verder kijkt dan zijn voetbalneus lang is die niet wil dat scheefgetrokken toestanden recht worden. Ook in het voetbal zijn ze daar stilaan van overtuigd, maar dan wel met een plan. Geef het voetbal de tijd om zich aan te passen, geef het perspectief, kom met een objectief waar je als maatschappij en voetbalcompetitie over drie tot vijf jaar wil landen.

Ten derde maal: er is geen objectieve reden om het niet te doen, maar pas wel op dat je de doos van Pandora niet opent door de Nationale Loterij verschillend te behandelen voor het gokken. Dat wordt gegarandeerd een gang naar de Raad van State, een Europese klacht bij medediging en desnoods een lange procedure bij het Europees Hof.

Hou ten slotte ook rekening met de rest van de Belgische/Vlaamse sport. Het voetbal zal het wegvallen van gokreclame wel overleven, zoals ooit het wegvallen van de sigarettenreclame. Veel andere sportstructuren en veel minder fortuinlijke en meestal olympische sporten kunnen niet zonder de gelden van de Nationale Loterij.