Klassenjustitie

Deze week stond een aardig verhaal in deze krant. Jawel, in deze krant staan alleen aardige verhalen, maar dat was nu eens een alleraardigst verhaal, net op tijd. Het kwam goed van pas want het ging over de statistieken waarmee we op deze World Cup om de oren worden geslagen. Die zijn namelijk een beetje anders, gecompliceerder, dan wat wij doorgaans in Europa gewend zijn.

Als trouwe bezoeker van deze rubriek weet u allicht dat het vaak oneerlijke voetbal uitgerekend een sport is die moeilijk in een set data te gieten valt. Je hebt enerzijds de prestatiestatistieken — zoals, hoeveel loopt een ploeg, hoe vaak, hoe snel — en anderzijds de resultaatstatistieken — zoals, hoe vaak komt een team voor het andere doel en kan het doelkansen afdwingen?

Hoeveel een team loopt, doet alvast niets ter zake. Van de dertien teams die het meeste liepen in de groepsfase, hebben er maar vijf die groepsfase overleefd. Veel lopen is dus geen garantie op succes. Weinig lopen ook niet overigens. Dat bewezen de Rode Duivels. Juist lopen, op de goede momenten, daar komt het op aan.

De vorige World Cup wees uit dat shots on target — schoten binnen het doelkader — correleerden met winnen. Deze World Cup gaat een stapje verder en berekent de schoten of acties die een doelpunt hadden moeten opleveren. Dat heet expected goals, het aantal doelpunten dat een team hoorde te scoren op basis van de spelfases.

Na de groepsfase was de FIFA tot de vaststelling gekomen dat twaalf van de achtenveertig wedstrijden een verrassend, statistisch onlogisch, resultaat hadden opgeleverd. Sorry, dataminers van de FIFA, waar baseren jullie zich op? Ik moet het bij negen wedstrijden houden. Negen keer heeft een team meer punten gehaald (gelijkgespeeld of gewonnen) als het minder expected goals had dan de tegenstander.

Kroatië-België was de meeste opvallende anomalie: Kroatië had maar 22 procent kans om de nul te houden en toch gebeurde het. Andersom had België tegen Canada maar 28 procent kans op winst en toch wonnen ze. België-Marokko had gelijk kunnen eindigen, maar België verloor.

Duitsland-Japan bewijst overigens hoe oneerlijk voetbal kan zijn. Duitsland speelde een half uur niet goed, en ging er uit. België speelde een half uur niet slecht, en ging er ook uit.

Gevolg: voor het eerst in twintig jaar hebben teams uit vier verschillende confederaties hun groep gewonnen. Acht Europese teams op zestien is een laagterecord. Iedereen gelukkig, want: halleluja… diversiteit.

Op deze World Cup komt die in verschillende gedaantes en niet altijd op even fraaie wijze. Neem nu de arbitrage. Neen, Stephanie Frappart hoeft zich geen zorgen te maken, dit gaat niet over haar. Als een vrouw kan lopen als een man, kan ze ook scheidsrechteren bij de mannen. Reglementen hebben geen gender. Reglementen hebben jammer genoeg wel een kleurtje en zijn nog meer regiogebonden.

Er valt echt geen peil te trekken op de beslissingen van de scheidsrechters.

De eerste week van dit toernooi was elke aanraking in de zestien een strafschop, maar werden elke wedstrijd minstens vijf enkels gesloopt omdat iemand met de voet vooruit erin ging, bij voorkeur over de bal.

Ook nieuw: door de vierde ref werd een halve helft per helft extra speeltijd bijgerekend. Tot iemand in de FIFA-coulissen er iets van zei en dan werd nog maar een kwartje helft extra gespeeld.

En wat moet je met die Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse refs op zo’n World Cup? Wilton Pereira Sampaio uit Brazilië hoeft zich niet aangesproken te voelen. Hij was in de wedstrijd van Nederland tegen de VS top. Het probleem is niet zozeer de ref zelf, maar de voetbalcultuur waar hij/zij elke week in werkt.

Het is geen geheim (en ook geen racisme) dat ze in het Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse voetbal een rode kaart beginnen te overwegen als je iemand doormidden wil schoppen. Pas als je daar ook grotendeels in slaagt, krijg je dat rood, niet eerder.

Aanslagen op de enkels leveren in de meeste West-Europese voetballanden meteen rood op. Minder evenwel op deze World Cup, omdat de meeste scheidsrechters rekening houden met de wensen van de FIFA: de teams zo lang mogelijk heel houden, zodat we met de beste spelers de laatste fase bereiken. Klassenjustitie heet dat.

Wat wel goed werkt op deze World Cup — tot spijt van de romantici allicht — is de VAR bij buitenspel. Al heeft ook dat zijn beperkingen. Drie Argentijnse goals tegen Saudi-Arabië werden afgekeurd op centimeters. Hadden die spelers in die situatie een meter on side gelopen, dan nog hadden ze gescoord. De wereld is niet perfect, de World Cup dus ook niet, en het voetbal al helemaal niet.