Safe space

Soms zijn clichés geen clichés. Soms zijn eerste indrukken de juiste. Soms blijkt een domoor op het eerste gezicht ook gewoon een domoor. Dat lijkt allemaal van toepassing op Dante Vanzeir. Jammer en tegelijk vreemd, want die move van hem van voetballen in Brussel naar voetballen in New York, die had iets avontuurlijks. Heel even leek Dante Vanzeir uit Beringen een wereldse voetbalspeler.

Neen dus. Vorig weekend presteerde hij het om een zwarte tegenstander te beledigen door hem een racistisch woord toe te roepen, voorafgegaan door een adjectief dat in de range van dom/stom thuishoort. Hij had de pech dat hij het tegen een jongen riep die in Nederland was opgegroeid en dus perfect verstond wat Vanzeir hem toeriep.

Hij had dubbele pech want een ploegmaat van die in Rotterdam geboren speler, die alles had gehoord, was precies nogal actief in de strijd tegen racisme in de sport. Die liet het niet op zijn beloop en de refs werden ingelicht. Er volgde een gigantische rel.

Het was in het heetst van de strijd en ach ja, dan willen potjes weleens overkoken, klonk het al snel ter verschoning. Het spel lag twintig minuten stil na dat incident. Zijn trainer (een Oostenrijker, dus ook een Europeaan) had dan nog steeds niet begrepen dat het best was voor het team, de wedstrijd, Vanzeir, de beledigde tegenstander, voor de hele voetbalgemeenschap van de Major League Soccer, om hem van het veld te halen. Vanzeir bleef staan.

In België had dit incident hooguit wat artikels in de kranten opgeleverd, zou er een onderzoek zijn gevoerd en de zaak geklasseerd als woord tegen woord. Nog erger, in Italië zou de tegenstander die zijn beklag maakte misschien van het veld zijn gegooid, zoals Romelu Lukaku laatst overkwam.

Maar New York ligt niet in Italië. Het is ook niet Beringen, niet de Jos Vaessen Talent Academy van KRC Genk (waar dat woordgebruik overigens ook niet wordt geduld), niet Beerschot, niet Mechelen, niet Brussel, waar Vanzeir overal speelde. New York ligt in de VS, waar zwarte sporters al van na de Tweede Wereldoorlog strijden voor erkenning en respect, en deze eeuw in de meritocratie die sport is naar waarde worden geschat en ook naar waarde worden vergoed, ongeacht hun kleur.

Zes speeldagen schorsing heeft Vanzeir aan zijn broek en die overleeft hij wel. Veel erger is het stigma dat in de VS en deels daarbuiten aan hem zal blijven kleven: Vanzeir is een racist. Jawel, wie of wat ook nog op de barricades verschijnt, op de tafels springt of om commentaar gevraagd ook zijn mening geeft zoals (zijn ex-ploegmaat Teddy Teuma deze week): Vanzeir is racist.

Niet voor Wikipedia. Dat heeft het over taalgebruik dat ‘racistisch kan overkomen’. Ook dat hoeft niet te verbazen. Commentaren ter verschoning als ‘een ongelukkige uitschuiver in het heetst van de strijd’ en ‘soms wordt ook klootzak geroepen, mag dat dan ook al niet meer?’ of ‘het was om de tegenstander te destabiliseren’ zijn in hetzelfde bedje ziek.

Anderzijds, wie lang en vaak genoeg in de Amerikaanse sport rond heeft gelopen en dus ook de Amerikaanse maatschappij heeft kunnen observeren, weet dat de strijd tegen racisme in de VS pure hypocrisie is. Sport zou er een de meest veilige ruimtes zijn voor mensen van welke kleur dan ook, maar de ene sport is dat al meer of minder dan de andere.

De basketbalwereld van de NBA is overwegend zwart. Op het veld, niet in het management, wel meer en meer in de coachingstaf. Ook niet in het eigenaarschap, en nu zou de enige zwarte meerderheidsaandeelhouder (Michael Jordan bij Charlotte Hornets) na dertien jaar zijn aandelen willen verkopen.

De NHL, het ijshockey, al helemaal niet, maar ook het American football van de NFL of het honkbal van de MLB zijn nog steeds geen safe spaces voor zwarte sporters. Jim Brown was de eerste die dat al aan het einde van de jaren vijftig aankaartte. Hij zat in 1967 de Cleveland Summit van zwarte topatleten voor. Kareem Abdul-Jabbar en Bill Russell waren andere prominente activisten die hun steun betuigden aan de dienstweigerende Muhammad Ali.

De vijfde landelijke profsport in de VS is de Major League Soccer. Hoe zou je willen dat het er daar anders aan toegaat? Voetbal is een Europese importsport voor een overwegend blanke of latino sportwereld en hoewel het Europese hooliganisme hen voorlopig bespaard is gebleven, heeft de MLS het slechtste van beide werelden in zich.

De ontvoogding van de zwarte Amerikaanse sporter is op enkele universiteiten een aparte cursus in de vakgroep sociologie. Als Vanzeir slim is, vraagt hij eens rond op NYU of Columbia University of hij daar wat lessen kan bijwonen.