De reis van Bordeaux naar Lyon verliep voorbeeldig. Vanaf nu gaat het bergaf. Geen rustieke chambre d’hôtes meer waar ze mij de suite gaven omdat ik meteen een week bleef, maar zakenhotels op de middenberm van de ringweg, de rocade. Dinsdag rijd ik terug naar Bordeaux en de verleiding zal groot zijn om te stoppen in Bergerac, Fronsac, Libourne of toch maar weer Saint-Emilion. Of de Périgord, wat is dat een mooie streek. Mijn chambre d’hôtes is volzet met voetbaltoeristen, dus wordt ook Bordeaux bis een rocade- hotel. In Nice zit ik straks in de Novotel Cap 3000, aan de zee. Ik hoop tegen dan op mooi weer want het is hier nog niet veel soeps geweest.

De hele vijfhonderd kilometer door centraal Frankrijk heb ik gedacht aan de ongelukkige Nicolas Lombaerts die vrijdag werd gevraagd zijn biezen te pakken omdat zijn dossier een beetje te veel een item werd in base camp Belgium. Ik stuurde Nicolas een sms’je met de raad om met vakantie te gaan of in zijn nieuwe tuin te werken :-). De inhoud van zijn antwoord loog er niet om, maar het behoort tot het colloque singulier van Groot-Oostkamp.

Het toernooi is begonnen en zoals elk toernooi kan ik niet aan de verleiding weerstaan om ook de pre game notes van Albanië- Zwitserland, het Europees equivalent van Zoetenaaie-Boezinge, he-le-maal uit te pluizen en daarna de klotewedstrijd uit te zitten. Ik heb zoals elke zomer (voor de Tour de France) een tijdelijk abonnement op Le Monde en Libération (la noblesse gauchiste oblige, forcément) en een 4G-abonnement van wel 10 gigabyte. Le Monde en Libé zijn kranten die verder kijken dan hun voetbalneus en dus stond de iPad sinds gisteren niet stil: rellen in de Vieux-Port, deel één, deel twee, deel drie, deel vier.

Ik ben niet zo goed in pronostieken en daar waag ik mij dus niet meer aan, want Frankrijk-Roemenië had ik als saai voorspeld, terwijl het wel degelijk een boeiend kijkstuk werd. Maar dat de Engelsen voor extrasportieve ellende zouden zorgen, had ik juist.

“Traangas, fuckin’ tear gas. Wat hebben we dan gedaan?” Dat vroeg een Engelse hooligan zich in Marseille af. Niks jongen, jullie hebben niks misdaan. Oké, wat terrassen en straatmeubilair vernield, onschuldige omstaanders lastiggevallen, je een delirium gezopen en de boel ondergekotst, wat moslims lamgeslagen, de Fransen uitgelachen omdat IS daar vorig jaar 147 terreurdoden had gemaakt en de Russen geprovoceerd, maar verder hebben jullie je voorbeeldig gedragen.

Resultaat: de Russen antwoordden met nog meer geweld. De balans is vreselijk: mensen die zogezegd naar sport kwamen kijken, hebben geen minuut voetbal gezien en vechten voor hun leven. De Engelse tabloids spreken uiteraard schande: de rellen zijn de schuld van Frankrijk, van de Russen en van de politie natuurlijk. Niet van hun lezers, hoewel die drie nachten op rij de Vieux-Port hebben geterroriseerd. Engelsen en Russen kunnen misschien samen klacht indienen bij een Engelse rechtbank tegen de Franse politie. Die zal worden veroordeeld omdat ze ongetwijfeld ergens een straatje niet te best had afgesloten.

Als het om supportersgeweld gaat, hebben die Engelsen ze toch niet alle vijf op een rij. Laatst werd ik gebeld door de Liverpool Echo omdat ik had durven suggereren dat de 96 doden van Hillsborough in 1989 toch vooral own goals waren van de Liverpool-fans, hoewel een volksjury de politie de schuld had gegeven.

De journaliste werd met de vraag nerveuzer en toen we er niet uitkwamen, stelde ze nog een laatste vraag. Of ik iets te zeggen had aan de slachtoffers. “Neen”, zei ik, “want die zullen mij niet horen, tenzij je ook in dié sprookjes gelooft.” En voor de mensen in Liverpool? Ik werd wat giftig. “Als mijn column helpt om jullie pro-brexit te laten stemmen, be my guest.” Ze schreef alles netjes op, behalve die laatste twee antwoorden zag ik. Een week later sloegen Liverpool-fans in Basel alles wat ze tegenkwamen kort en klein, en vielen ze in het stadion ook nog eens de Sevilla-fans aan. Case proven.

Frank Raes zei bij het begin van Rusland-Engeland dat het in het stadion rustig was, in tegenstelling tot erbuiten. Hij sprak een beetje voor zijn beurt, want na de 1-1 hebben de Russen zich nog eventjes gerevancheerd. Russians are trampling children, tikte het Engelstalig twittervolkje haastig. Tja, wat wil je? Eigen schuld dikke bult, nog maar eens. Geen discriminatie: dat de Russen én de Engelsen er maar snel uit liggen.

Het probleem van mondiale en continentale events is precies dat uitschot dat zich een reisje boekt bij een low cost carrier en er niet om maalt dat ze aan geen wedstrijdticket geraken, of er alsnog eentje te pakken krijgen op de zwarte markt. Eten is niet nodig, want ze hebben een speklaag waar ze weken kunnen op teren. Alcohol is het enige wat ze nodig hebben om te functioneren. En geweld.

De lokale economie vindt het best dat fans komen zonder ticket. Ze omheinen pleinen, zetten grote schermen op, noemen dat fanzones en rekenen woekerprijzen. De lokale horeca klaagt als een café wordt verbouwd, maar doet er alles aan om zoveel mogelijk omzet te draaien. Het is vragen om ellende. Natuurlijk vaardigen de meeste landen gezellige mensen af, ook als ze geen ticket hebben. Maar wie van over de Noordzee komt, of uit het oosten, hangt al te vaak het beest uit. Het wordt tijd dat de UEFA nog eens een voorbeeld stelt en de Engelsen en Russen uitsluit, maar dat gebeurt natuurlijk nooit.

“Dat is geen voetbal, dat zijn geen voetbalsupporters,” zei Wesley Sonck in de late night VRT-show ‘Panenka’. Jammer genoeg is dit wel voetbal, beste Wesley, zijn dat wel voetbalsupporters. Geweld zit in het DNA van voetbal, op en naast het veld. Op het rugby komen evenveel fans af, zijn de tickets nog duurder en toch gebeurt dit nooit.

Zijn we er toch weer ingetuind… Aldus de befaamde commentator Herman Kuiphof nadat Nederland de WK-finale van 1974 had verloren van West-Duitsland. Is hij er toch ingetuind, had Kuiphof gisterenavond rond kwart voor elf gesproken, als hij een Belg was geweest en nog zou leven én de Rode Duivels van Marc Wilmots had gezien tegen Italië.

En hij was nog zo gewaarschuwd, onze bondscoach, maar we zijn toch weer in die val gelopen. Toch weer vervallen in die oude Belgische kwaal van te traag opbouwen, waarna we een klein maar o zo fataal foutje maakten en de tegenstander een doelpuntje cadeau gaven. Wat zijn die Italianen link, maar dat wisten we toch, coach?

Belgique-Italie 0-2, zo stond het na negentig minuten in het indrukwekkende Stade des Lumières in Lyon op de jumbotron na de eerste wedstrijd van idealiter zeven in het toernooi. Een diepe bal van Leonardo Bonucci in de rug van Toby Alderweireld en Laurent Ciman werd perfect aangenomen door Emanuele Giaccherini van Bologna. Courtois was kansloos. In blessuretijd speelden de Italianen de verdediging nog maar eens op een hoopje en maakten het af. De andere wedstrijd in groep H, Ierland tegen Zweden, eindigde op 1-1, waardoor het zaterdag al een beetje erop of eronder is voor de Rode Duivels willen ze hoog eindigen in deze groep.

Het werd een fantastische wedstrijd, de beste van het toernooi tot nog toe, maar de vrees is uitgekomen. De Belgische elf voetbalden de helft van de tijd te traag, over te veel stationnetjes en de Italianen liepen zich in hun 3-5-2 de ziel uit het lijf. Hun belofte dat ze conditioneel in orde waren, hebben ze waargemaakt. Ze liepen samen 10 kilometer meer dan de Belgen en gaven een kwart minder passes. Diepgang en breedte was the name of the game van Conte’s elf en hun andere belofte om de wankele Belgische verdediging onder druk te zetten, kwamen ze ook na.

Wilmots had laten uitschijnen dat hij de Italianen wel eens zou kunnen verrassen. Veel surprises van de chef hebben we niet gezien, of het waren mislukkingen. In de verdediging haalde hij het Spurs-duo Vertonghen-Alderweireld uit elkaar. Hij zette Vertonghen links en Thomas Vermaelen centraal. Rechts stond Laurent Ciman, verdediger van het jaar in de Noord-Amerikaanse competitie. Het bastion bleek een kaartenhuisje. Marouane Fellaini kreeg de voorkeur op Dries Mertens met het oog op duel- en kopkracht.

Een blik op de statistieken van dit toernooi had Wilmots wijzer kunnen maken. Dit wordt het Europees kampioenschap van weinig goals, minder dan twee gemiddeld. Maar toch had hij kunnen zien dat je kansen op een doelpunt aanmerkelijk groter worden naarmate je ballen in het aanvallende derde van het veld krijgt en vervolgens zoveel mogelijk ballen tussen de palen trapt. Italië had er zes tussen de palen, België twee. Samengevat: aanvallen loont.

Een verslag van de wedstrijd kan worden samengevat in één zin: achter haast elke aanval van de Italianen zat een concept, een idee, daar was over nagedacht. Achter de aanvallen van de Belgen zat veel goede wil, erg veel goede wil, maar het waren flitsen in plaats van ideeën. Ook toen een kwartier voor tijd België op volle aanvalssterkte in het veld stond met Divock Origi, Dries Mertens en Yannick Carrasco tussen de lijnen, was het spel al te veel op toeval en powerplay gebaseerd. Ergernis was al in de ploeg geslopen en de defensie stond nog steeds te trillen op de benen.

Bondscoach Marc Wilmots gaat vier moeilijke dagen tegemoet waarin hij met nog meer aplomb zijn punt zal proberen te maken. Misschien dat hij nog eens moet uithalen, de pers nog eens de schuld geven, zoals zaterdag in L’Equipe toen hij zijn slechte relatie met Het Laatste Nieuws ten top dreef. Een behoorlijk contraproductieve demarche, misschien bedoeld om een gemeenschappelijke vijand te creëren? Daar loopt deze groep niet in, want die weten ook dat hun sportieve baas niet uitblinkt als strateeg.

De smeekbedes vooraf aan het adres van Wilmots waren nochtans terecht en vooral oprecht. Waarom geen aanvallende backs? Waarom het Spurs-duo Vertonghen-Alderweireld uit elkaar halen? Waarom Fellaini en geen Mertens of Carrasco? Als je verdediging niet stevig is, waarom niet aanvallender voetballen, Wilmots?

Oké, even met de voeten op de grond: een ramp is deze nederlaag niet. De Nederlanders verloren hun eerste wedstrijd op het EK van 1988 en wonnen daarna alles tot en met de finale. Aanvankelijk had Rinus Michels Marco van Basten op de bank gelaten omdat hij uit blessure kwam. Daarna speelde Van Basten alles en scoorde twee wereldgoals. Omgooien die handel, Wilmots, en snel, want dit was niet te best.