In het olympisch bad stond een rollercoaster voor de Belgische zwemploeg. Na een dolle rit bleef één individuele finale, één teamfinale en een waterkans op een andere finale over. Maar de verdeeldheid is groter dan ooit na een vaudeville van zwemmen, niet zwemmen en toch weer zwemmen.

Maandagavond 23.30 uur (lokale tijd) Parque Olímpico

Het is in België halfvijf in de ochtend als Louis Croenen, die net een finaleplaats heeft afgedwongen op de 200 meter vlinderslag, voor de camera van Ruben Van Gucht verschijnt. Die vraagt hoe het zit met de 4×200 meter. Croenen: “Daar gaan we straks over praten, maar ik stel voor dat iedereen zwemt.”

In de vreemde tweestrijd Croenen-Timmers, die een paar weken voor de Spelen ineens kwam opborrelen – ‘Als hij niet zwemt, zwem ik ook niet’ – staat Croenen door zijn finaleplaats op 1-0. Hij is vannacht de eerste man sinds Fred Deburghgraeve in 1996 in een olympische finale. Goud zal hij niet halen, en een medaille ook niet, maar hij staat op een mentale 2-0 door zijn deelname te bevestigen aan de series van de 4×200.

Ze praten, de coaches, maar ze komen er niet uit. Wat in de achtergrond speelt, is dat Pieter Timmers zich op links ziet ingehaald als Belgiës topzwemmer en ook een finale wil op de 100 meter vrije slag. Hij wordt daarin gesteund door zijn coach Ronald Gaastra, die nota bene de coach is van het estafetteteam.

Gaastra: “Pieter zwemt de series niet.”

Rik Valcke, trainer van Louis Croenen: “Dan Louis ook niet.”

Dinsdagochtend 7.20 uur Copacabana

Het is al middag in België als uw dienaar wakker wordt en ziet dat Twitter is ontploft. Onbegrip alom. Het nationaal gevoel, het gemeenschappelijk belang, gewoon op de helling gezet door twee egoïsten.

Brigitte Becue begrijpt er niets van: hoe is het mogelijk, dit zijn wel de Olympische Spelen.

Sporza-cocommentator Sidney Appelboom, de laatste tijd wel heel erg op de hand van Ronald Gaastra, en tijdens de halve finale ook nog eens zeer kritisch voor Croenen, toont ook weinig begrip. “Onbegrijpelijk. Negen uur moet voldoende zijn om te recupereren.”

“Gelieve nu geen druk te zetten en de beslissing te respecteren”, tweet Gaastra.

Bondsvoorzitter Michel Louwagie verblijft in Casa Belgium, aan de andere kant van Copacabana, een slechte taxichauffeur verder. Het is 9.20 uur als we hem treffen. Louwagie is in alle staten. “Drie jaar geleden op het WK in Barcelona heb ik mij boos gemaakt omdat Gaastra in de series van de 4×200 Timmers niet had ingezet en we negende waren geworden. Dit zijn de nummers waarop je aan de wereld kunt tonen dat je weer een zwemland bent. En nu doet hij het weer.”

Louwagie’s telefoon rinkelt onophoudelijk. Het BOIC, de Vlaamse Zwemliga, journalisten, iedereen wil hem spreken. Hij heeft een oplossing aan Valcke gesuggereerd: “Zet Louis Croenen tóch in op de 4×200, en iedereen staat voor het blok, zeker Gaastra. Of Louis zesde of achtste wordt in zijn individuele finale, hij toont dat hij wel wil zwemmen voor zijn land, en jij wordt na de Spelen toch bondscoach, neem dus je verantwoordelijkheid.”

Als de telefoon een minuut stil is, zegt Louwagie: “De zwemmers krijgen premies van de zwembond. Wie niet zwemt, kan naar zijn premie fluiten. Ook Sport Vlaanderen is niet blij, zo heb ik gehoord. Al het geld van het topzwemmen komt van hen, en dan wordt een team met allemaal Vlaamse zwemmers zo op de helling gezet.”

Iets later telefoon: Louwagie kan weer lachen. “Louis zwemt wel, Pieter niet. Mooi zo. Schrijf nu maar dat de bobo’s toch af en toe iets kunnen forceren in goede zin. Pieter Timmers met al zijn show en samen met zijn madam in de gazet, verdorie toch. Timmers en Gaastra zijn egoïsten. En jullie van de pers lopen daar in.”

Dinsdagnamiddag Aquatic Center

De eer van de natie is gered, maar de wonden zijn diep. Croenen en Valcke de winnaars, Gaastra de kwade genius en Timmers de loser? Dat is al te simpel, maar dat lijkt eraan te komen als Timmers kansloos de finale zou missen of nog erger, niet door de kwalificaties zou geraken. Louwagie spreekt de pers toe op de middag en neemt geen blad voor de mond.

Om halftwee vermijdt Timmers rampscenario 1. Hij gaat met de negende tijd naar de halve finales, maar daarin zal het harder moeten en Timmers is geen veelracer. Hij is pas op latere leeftijd veel kilometers beginnen te maken en kan geen opeenvolgende belastingen aan. Dat is ook de achterliggende reden dat hij de 4×200 meter laat schieten. Drie races in één dag verwerkt hij niet. Hij is tevreden over zijn 48.46 en over de 4×200 wil hij nog dit kwijt. “Ik heb eerder al gezegd dat dit een ramp zou worden, en het is een ramp geworden.”

Dinsdag 14.45 uur Aquatic Center

Het is geen ramp geworden en Timmers heeft niet gezwommen. Er is nog leven na Timmers, want de 4×200-ploeg heeft zonder hem zowaar de zevende tijd gezwommen. Ronald Gaastra is zijn eigen komische zelf in de mixed zone: “Zie je dat ik gelijk had. Dit was mijn opstelling voor de series, maar dan zijn er zwemmers die niet kunnen slapen en beginnen te huilen en dan bemoeit iedereen zich ermee.”

Louis Croenen analyseert rustig: “Of ik nu zwem vanavond of niet, maakt niet uit, ik zie het wel. Ik was vanochtend opgestaan met het beeld voor ogen van een lege baan waar Belgium moest in starten. Ik dacht meteen: dat kan niet.

Afgelopen nacht

De afloop moeten we u schuldig blijven. Hopelijk bent u voor één keer blijven kijken of hebt u het bij de ontbijt-tv meegekregen hoeveelste Louis Croenen is geworden in zijn 200 meter vlinderslagfinale, en de 4×200 in hun finale. En natuurlijk of Pieter Timmers zijn eigen individuele finale op het koningsnummer van de 100 meter vrije slag heeft gehaald, daar waar het van in het begin allemaal om te doen was.