Column Kleine Berg in De Morgen van maandag 18 oktober 2021

Al van bij zijn debuut bij de Cleveland Cavaliers – naast LeBron James – wilde ik meer zien van Kyrie Irving. Pleintjesbasketbal verfijnd door prima trainers in high school en door Mike Krzyzewski in dat ene jaar op Duke University. Hij had de moves van een straatrat die nooit echt de straat had gekend. Waarna Kyrie het na één jaar studeren of wat daarvoor moest doorgaan wel welletjes vond en zijn naam op de draftlijst liet zetten.

Jammer, had hij maar een science introductory class gevolgd. Of een andere lessenreeks rond wetenschap, speciaal ingericht om topsporters het idee te geven dat ze ook studeren, het had hem en bij uitbreiding alle basketballiefhebbers veel leed kunnen besparen.

Ten behoeve van dit stukje heb ik de Uncle Drew-filmpjes er nog eens op nagekeken en even hard gelachen als de eerste keer dat ik die oude, grijze man op Clark Pond Courts in Bloomfield, New Jersey iedereen zag inmaken. Dat was geen fake. Dat was Kyrie Irving na een vier uur durende maquillage, die zich als een krasse zestiger had aangeboden voor een pick-up game. Het begon aarzelend, met balverlies en missers, maar toen hij zijn occasionele ploegmaats op de zenuwen begon te werken, kwam Uncle Drew los en toen wisten de toeschouwers, de medespelers en de tegenstanders die niet in de slag zaten: hier is iets loos. Het grootste deel figureerde zo onbewust in een iconische reclamespot voor Pepsi Max.

2016 was zijn topjaar. Aan de zijde van LeBron James won hij met de Cavs de NBA-titel, zijn enige tot nog toe. Het was de tweede van vier finales op rij tegen de Golden State Warriors en de enige die ze wisten te winnen. Het werd 4-3, daarmee de eerste keer dat een team een 1-3-achterstand had goedgemaakt.

Irving scoorde in de 21 play-offwedstrijden in 37 minuten gemiddeld 25,2 punten. James speelde gemiddeld 39 minuten waarin hij 26,3 punten scoorde. 2016-2017 zou hun laatste seizoen samen worden. Irving vertrok naar zijn oude liefde Boston om voor de Celtics te spelen. Die moesten drie spelers en een eerste draftkeuze in ruil geven. Het werd niks. Boston moest hem niet. Hij deed zijn tweejarig contract daar uit en koos daarna voor de Brooklyn Nets, waar hij debuteerde met een vijftiger. Dat had niemand hem ooit voorgedaan. Maar ook typisch voor veel van zijn wedstrijden: hij had dan wel veel gescoord en geshined, de eindstand was 127-126 voor de Timberwolves.

Het was het begin van een vierjarige overeenkomst ter waarde van 136,5 miljoen dollar. Dit seizoen zit hij in het derde jaar van zijn contract en krijgt net geen 35 miljoen betaald. Correctie: zou net geen 35 miljoen betaald krijgen. Voorlopig staat Irving aan de kant. De geniale basketballer weigert zich te laten vaccineren.

Klein probleem: de NBA mag dan wel – op last van de spelersvakbond waarvan Irving ondervoorzitter is – de vaccinatie niet verplichten, in de staat New York (en in Californië) kun je geen indoorsport spelen als je niet tegen Covid-19 bent ingeënt. De helft van de honderd wedstrijden zou hij zo missen.

Groot probleem: dit was het seizoen dat de Brooklyn Nets in elke prognose naar boven kwamen als de favoriet voor de titel. Nog een groter probleem: hoe kan een belezen, gestudeerde en welopgevoede coach als Steve Nash (een Canadees) ooit nog met een antivaxer als Irving samenwerken?

Kyrie Irving is niet om gezondheidsredenen antivaxer. Naast diepgelovig gelooft hij ook dat het vaccin deel uitmaakt van een plan van Mr. Duivel om de zwarten in de VS via een implantaat te connecteren met een computer. Het is niet de eerste onzin die Irving uitkraamt: in 2017 beweerde hij al eens dat de aarde plat was. Later zwakte hij dat af dat iedereen het maar voor zichzelf moest uitmaken.

Daartegenover staat dat Irving zich de loop van de jaren heeft geëngageerd voor heel wat goede zaken. Omdat zijn moeder half Sioux was en hij bij haar overlijden als vierjarige nauwelijks nog een herinnering heeft aan haar, zette hij zich in voor het lot van de Sioux- indianen in het Standing Rock-reservaat in Noord-Dakota. Toen hij daar in 2018 op bezoek ging, kreeg hij een Lakota-naam: Hela of Kleine Berg.

Naast andere talloze schenkingen – onder meer aan de vrouwen van de WNBA toen die covid-werkloos waren en scholen en armoedeorganisaties – engageerde hij zich bij de Black Lives Matter-beweging. Hij was de eerste om de familie van George Floyd te steunen en kocht meteen een huis voor hen. Irving mag dan een genie zijn, een entertainer buiten categorie en een man met het hart op de goede plek, dat ene losse draadje boven in zijn hoofd doet al het goede vergeten.